Stoombootmaatschappij Carsjens

De Stoombootmaatschappij Carsjens werd in 1855 opgericht door Frederik Martin Carsjens (1809-1889). De maatschappij vervoerde tot 1915 personen en goederen met zijn groene stoomboten tussen Leiden, Alphen aan den Rijn, Gouda, Rotterdam en Amsterdam.

Gepavoiseerd schip van de Stoombootmaatschappij "Carsjens" voor de rondvaart over de plassen (afgemeerd aan de Beestenmarkt te Leiden, 1905)

Naar verluidt was Carsjens kapitein op een koopvaardijschip en kreeg een groot geldbedrag (als voorschot of als beloning) vanwege zijn optreden bij een schipbreuk.[1][2] In ieder geval kwam hij in 1855 met zijn gezin van Amsterdam naar Alphen aan den Rijn en richtte de Stoombootmaatschappij F.M. Carsjens op. De eerste lijnverbinding van Carsjens was tussen Leiden en Amsterdam via De Kaag, Oude Wetering en Aalsmeer. Het was in eerste instantie een gecombineerde dagelijkse dienst voor vracht en personen. Later werd dit gesplitst en kwamen er naast de vrachtverbinding vier dagelijkse afvaarten voor passagiers.

In 1861 verhuisde de familie naar Oudshoorn. In 1876 droeg hij het bedrijf over aan zijn twee zonen Wouter Dirk (1846-1896) en Frederik Johan George (1850-1886). De lijnverbindingen werden door meerdere maatschappijen in concurrentie uitgevoerd. Van en naar Leiden was sprake van flinke concurrentie door uiteindelijk vier maatschappijen: naast Carsjens ook Stoombootreederij 'De Vereeniging' van reder Van der Linden, de Leidsche Stoombootmaatschappij 'De Volharding' en P.D. Planier. Op het hoogtepunt van de stoombootdiensten in 1893 had Carsjens zeven schepen in gebruik. 'De Volharding' had er zelfs tien.

Na het overlijden van Wouter Dirk in 1896 trok zijn weduwe zich terug uit de N.V. Stoombootmaatschappij Carsjens. Haar schoonzoon Pieter Johannes Weijenbergh zette het bedrijf voort met kantoren in Amsterdam en Leiden (Haven nr 14). Naast de uitvoering van lijndiensten ging het bedrijf zich zomers ook steeds meer richten op rondvaarten voor toeristen naar de Kagerplassen en het Brasemermeer. In 1900 sloot “De Vereeniging” zich bij Carsjens aan.

In het begin van de 20e eeuw kregen de stoombootmaatschappijen bij het lokaal vervoer van passagiers steeds meer concurrentie van bus en trein. Die strijd was niet vol te houden en op 10 juni 1915 werd in Den Haag het faillissement over de N.V. Stoombootmaatschappij Carsjens uitgesproken. Dit vlak voor het 60-jarig bestaan. 'De Volharding' nam een aantal schepen over, een andere koper was N.V. Stoombootrederij v/h J. en A. van der Schuyt te Rotterdam.