Stichting Diogenes Leiden

De stichting Diogenes werd opgericht in 1973. De oprichters wilden de aantrekkelijkheid van de Leidse binnenstad vergroten door vervallen panden te restaureren en bewoonbaar te maken.[1] In die tijd was de binnenstad van Leiden nog sterk verpauperd. Weliswaar waren meer dan duizend panden aangewezen als rijksmonument, maar zowel de gemeente als particuliere eigenaren deden te weinig om ze op te knappen. In een aantal gevallen vroeg de gemeente zelfs aan de Rijksoverheid om panden af te voeren van de Monumentenlijst omdat ze niet meer te redden zouden zijn.

De stichting is genoemd naar de filosoof Diogenes van Sinope die volgens een legende in een regenton sliep en aan Alexander de Grote zou hebben gevraagd een stap opzij te doen, omdat Alexander het zonlicht voor Diogenes wegnam.

Het eerste project dat Diogenes aanpakte was de restauratie van de panden Lokhorststraat 18, 20 en 22. Het waren oorspronkelijk woonhuizen geweest, maar ze waren in de loop van de jaren sterk verkrot en in gebruik genomen als pakhuis. Dankzij Diogenes konden ze worden gered van de sloop en kregen ze hun woonfunctie terug.

In de tweede helft van de jaren 70 en in de jaren 80 kon de stichting Diogenes diverse verkrotte monumenten aankopen en restaureren. Daarbij werd goed samengewerkt met het gemeentebestuur, dat vanaf 1974, na een verandering in de samenstelling, veel meer oog had voor het historische karakter van de binnenstad dan eerder het geval was, en met de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, een voorganger van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Mede doordat de subsidieregelingen voor de restauratie van monumenten beperkt werden, verminderde daarna het aantal restauraties door Diogenes.

De gerestaureerde panden worden door Diogenes als woonruimte verhuurd, met één uitzondering: de Latijnse School aan de Lokhorststraat, die als kantoorruimte in gebruik is. In drie gevallen (Langebrug 44, Rapenburg 53 en Oude Rijn 100) werd een pand na de restauratie door Diogenes in erfpacht uitgegeven of verkocht.

Klik op een foto om hem te vergroten.

• 
  Aalmarkt 5/5a en 6/6a
• 
  Hogewoerd 30 en Watersteeg 5, 7 en 9
• 
  Hogewoerd 32a/32b/32c
• 
  Langebrug 44/hoek Wolsteeg (later in erfpacht uitgegeven)
• 
  Lokhorststraat 16 (de Latijnse School)
• 
  Lokhorststraat 18, 20 en 22
• 
  Mierennesthofje 1/2/3/4/5 (Hooglandse Kerkgracht 38)
• 
  Nieuwe Rijn 74/74a
• 
  Nieuwstraat 49 en 51/51a
• 
  Oude Rijn 100 en 102 (nummer 100 - het linkerpand - is in 2013 verkocht; nummer 102 blijft eigendom van Diogenes)
• 
  Rapenburg 53 (later verkocht)
• 
  Watersteeg 1 en 3

In 2014 heeft Diogenes een belangrijke nieuwe aankoop gedaan: de panden Hogewoerd 59-61 en Hogewoerd 63. Beide panden staan op de rijksmonumentenlijst en waren dringend aan restauratie toe.

De panden Hogewoerd 59-61 (de voormalige wijnkoperij) en 63 (het smalle pand links daarvan) bij de aankoop door Diogenes in 2014

Hogewoerd 59-61 is een voormalige wijnkoperij met bovenwoningen. Het bestaat uit drie eeuwenoude panden die rond 1804 zijn samengevoegd, maar in bouwkundige zin nog steeds te onderscheiden waren. In de negentiende eeuw hebben de panden een gezamenlijke voorgevel gekregen, die rond 1930 is aangepast in de stijl van de Amsterdamse School.
Diogenes heeft Hogewoerd 59-61 in de periode september 2016 - oktober 2017 gerestaureerd. Daarbij zijn de scheidingsmuren tussen de drie oorspronkelijke panden weer in ere hersteld. Er zijn drie grote woningen ontstaan: Hogewoerd 59, 61 en 61A.

Hogewoerd 63 is lange tijd een winkel met bovenwoning geweest. Net als het buurpand heeft het een lange geschiedenis. Een van de bijzonderheden van het pand is dat de student-dichter Piet Paaltjens (François Haverschmidt) van 1852 tot 1858 een of meer kamers in het pand huurde. Ter nagedachtenis aan Piet Paaltjens werd in 1955 een gedenksteen in de gevel van Hogewoerd 63 aangebracht.
De restauratie van Hogewoerd 63 is uitgevoerd in de periode februari 2019 - februari 2020. Het pand heeft nu alleen een woonfunctie.

• Website van Diogenes Leiden: https://www.diogenes-leiden.nl/