Beleg van Avaricum

In 53 v.Chr. verklaarde Julius Caesar dat Gallië veroverd was. Hij vertrok naar Rome, maar in de winter van 53-52 v.Chr. braken er opstanden uit in Gallië waarbij Vercingetorix de leiding nam over de verenigde stammen van Gallië. Caesar trok in de winter van 53-52 v.Chr. de Alpen over om de opstand te stoppen. Maar anders dan Caesar had verwacht, viel Vercingetorix niet aan, maar hij trok zich terug.

Vercingetorix, wiens reputatie leed onder de recente nederlagen, begreep dat het hoogst tijd was voor een tactische hervorming indien hij wilde zegevieren tegen de Romeinen. De nieuwe strategie focuste zich vooral op het voorkomen van foeragering en op het onmogelijk te maken van graantoevoer. Hiervoor dienden grote gebaren van zelfopoffering gemaakt te worden: elke nederzetting diende in brand gestoken te worden indien deze niet voldoende verdedigbaar was (tactiek van de verbrande aarde). Alles wat de bevolking dierbaar was, moest achtergelaten worden voor het algemeen belang; de Gallische bezittingen mochten absoluut niet in de handen van het Romeinse leger belanden en het privébelang diende op de tweede plek te staan.

Hieruit volgde dat de krijgsraad van Vercingetorix een bepalend besluit moest nemen over de stad Avaricum. Zou deze moeten worden opgeofferd, of zou een deel van het geallieerde leger gebruikt moeten worden om deze te verdedigen? De Biturges smeekten immers voor dit laatste. Tenslotte – tegen beter weten in – ging Vercingetorix akkoord met de smeekbede en bereidde de nodige verdedigingen voor, een toegift die voor hen later fataal zou blijken te zijn.[1]

Vercingetorix koos voor zijn kamp een veilige plek, waar hij Caesar gemakkelijk in het oog kon houden. Vanuit deze strategische positie werden regelmatig verkenners uitgestuurd die een vaste communicatie met de belegerde stad onderhielden en de Romeinse soldaten verhinderden om voedsel in te voeren. Verder verliep het beleg moeizaam, aangezien het terrein ongeschikt was voor een circumvallatielinie. Hierdoor werd Caesar gedwongen om andere voorbereidingen te treffen: hij beval de constructie van een dam (om de watertoevoer te blokkeren) en twee belegeringstorens om de stad binnen te vallen. Hoewel deze bouwwerken aanvankelijk vlot verliepen, dreigde de hongersnood het Romeinse leger verplicht terug te trekken, aangezien hun Gallische bondgenoten hun graanlevering hadden uitgesteld of volledig hadden gestopt. 

Hoe grimmig de toenmalige voedselsituatie ook was voor de Romeinen, was hun moraal niet te breken; eerdere overwinningen bewezen reeds dat Caesar een capabele generaal was en deze tegenslag zou hun mening niet veranderen.

Vervolgens ontving Caesar een tip van een Keltische krijgsgevangene over een nieuwe hinderlaag. De Romeinse generaal, op de hoogte van hun plan, besloot zelf actie te ondernemen en het onwetende Keltische leger te verrassen. Hoewel vervolgens de spanningen zeer hoog waren, besloten beide strijdmachten om confrontatie te vermijden en hun legers terug te trekken. Volledig verbijsterd door de Romeinse optocht, zochten de Keltische krijgsheren een zondebok voor hun gefaalde plan, met name Vercingetorix. Hij werd beschuldigd van hoogverraad, maar aan de hand van rationele argumenten en welsprekendheid, slaagde hij erin om zijn onschuld te bewijzen. Sterker nog, door de kostbare informatie van een Romeinse soldaat die hij recent had gevangen genomen, versterkte hij zijn reputatie. Uit deze getuigenis leerden ze dat de belegering van Avaricum slechts een kwestie van tijd was, aangezien het Romeinse leger langzaamaan wegrotte door de voedselschaarste.[1]

De verdedigers van de stad hadden als ultiem doel het beleg het vertragen, tot dat de hongersnood het leger zou dwingen te vertrekken. Dit deden ze aan de hand van vele doordachte manoeuvres. Zo sloegen ze de breekijzers weg van de muur door het gebruik van katrollen, ondergroeven ze de wal met gangen en teisterden herhaaldelijk het Romeinse leger door hun bouwwerken in brand te steken. Maar na enkele dagen konden de Romeinen, die profiteerden van het slechte weer, de stad binnenkomen en deze veroveren.

Caesar nam Avaricum in en nam wraak. 39.100 van de 40.000 inwoners werden uitgemoord. Deze kleine resterende groep van 900 man, was erin geslaagd te vluchten naar het kamp van Vercingetorix.[1]