Servaasbolwerk

Servaasbolwerk is een straat in de Nederlandse stad Utrecht.

Leeuwenbergkerk uit 1567 op het Servaasbolwerk te Utrecht

Bevrijdingsboom aan het Servaasbolwerk

De straat heeft zijn naam te danken aan een middeleeuws klooster dat hier stond. Kloosters en andere christelijke bouwwerken bepaalden in de stad Utrecht in belangrijke mate de indeling van de stad, dit vanwege hun immuniteit zodat zij een soort eiland vormden. De kloostergemeenschappen waren meestal ommuurd en op zichzelf gericht, bijna vier eeuwen hebben hier zusters van het cisterciënzerklooster van Sint Servaas gewoond. Aan de stadswal daar grensde hun terrein van de abdij aan. Toen de Nieuwegracht werd aangelegd rond 1390 lag het tussen de wal en de gracht in. Het terrein werd aan de noordzijde begrensd door de Magdalenastraat[1][2] Achter de omheining lagen een simpele eenbeukige kloosterkerk met een bescheiden torentje, een kerkhof, een ensemble van woon- en bedrijfsgebouwen en grote tuinen aan de noordkant. Op deze ruime en stille plek, probeerden generaties lang vrouwen van adellijke komaf een godvruchtig leven zonder al te grote ontberingen te leiden. De zusters van St. Servaas die zich hier lieten begraven, daarvan werd beweerd dat ze het eeuwig leven kregen.

In 1567 werd aan het noordelijk einde van het Servaasbolwerk uit de nalatenschap van Agnes van Leeuwenberch het pesthuis Leeuwenbergh gebouwd, dat later onder andere dienstdeed als gasthuis, kazerne, kerk en concertzaal. Tussen het Servaasbolwerk en het Lepelenburg werd in 1621 het Bruntenhof aangelegd en in 1862 villa Lievendaal gebouwd. In het zuidelijk deel, bij Sonnenborgh werd in 1944 door de Duitse bezetters een bunker voor communicatiedoeleinden van 30 bij 35 meter en met twee verdiepingen gebouwd, die werd gecamoufleerd door een bakstenen muur met houten vensters en een pannendak. Ondanks een positief advies tot plaatsing op de rijksmonumentenlijst van de Raad voor Cultuur werd de bunker rond 2004 gesloopt.[3] Tegenover de bunker werd na de oorlog een hekwerk geplaatst bij de Bevrijdingsboom.