Schuldgevoel

Een schuldgevoel is een gemoedstoestand waarbij het geweten een mens plaagt met een onaangenaam gevoel over een bepaalde gedane of juist niet gedane actie. Het wordt vaak gevolgd door gevoelens van berouw of spijt. Schuldgevoel is een gemoedstoestand die men zichzelf oplegt.

Als er al een verlichting van schuldgevoel mogelijk is, dan kan men zeggen dat een schuldgevoel is te compenseren door excuses aan te bieden, door een gedane doch ongewenste actie ongedaan te maken dan wel door een beloofde doch ongedane actie alsnog te doen, of door verantwoordelijkheid te nemen voor een verkeerde uitgevallen daad (i.e. volledig accepteren van de consequenties). Mensen die lang met een schuldgevoel rondlopen kunnen hierdoor in een depressie komen. Vaak zie je ook bij traumatische ervaringen, zoals seksueel misbruik, dat het slachtoffer onterecht een schuldgevoel heeft.

In de christelijke kerk is een schuldgevoel te mitigeren door boete te doen of door een mea culpa, een publiekelijke uiting van schuld. In de oosterse (Aziatische) cultuur is het niet het vanuit zichzelf opgelegde schuldgevoel dat mensen als onprettig of ongewenst beschouwen, maar veel meer het gezichtsverlies dat men kan lijden tegenover anderen. Gezichtsverlies is een ernstige vorm van schending van de eer en heeft soms grote sociale consequenties.

In uiterste gevallen kan een schuldgevoel leiden tot zelfmoord.