Ruriken
De Ruriken of Rurikiden is een Russische dynastie die eind 9e eeuw door Rurik is gesticht. Rurik, een Varangiër (Viking), stond aan de wieg van het Kievse Rijk (Kievse Rus). Vasili IV van Rusland was de laatst regerende tsaar uit dit vorstengeslacht.
De Ruriken waren de heersende dynastie van het Kievse Rijk, het grootvorstendom Moskou en het tsaardom Rusland van 862 tot 1598.
De heersers van het Kievse Rijk hadden de titels knjaz en later vjeliki knjaz. Deze laten zich vertalen als respectievelijk vorst en grootvorst.
Halverwege de 12e eeuw veranderde het Kievse Rijk in een groep losstaande vorstendommen, die werden beheerst door verschillende vertakkingen van de Ruriken. Het vorstendom van Moskou won de strijd om overheersing van de staten aan het eind van de 15e eeuw. Sinds de heerschappij van Ivan III gebruikte de Moskouse tak van de Rurikdynastie de titel "Tsaar van heel Rusland". Deze tak heerste over de staat Moskovië.
Een aantal adellijke families, zowel in Rusland (Dolgorukov, Repnin, Gorchakov, Gagarin), als in andere landen die vroeger vielen onder het Pools-Litouwse Gemenebest (Ostrogski, Wareg-Massalski, Czetwertyński), stammen af van de Ruriken.