Rijksadministratief Centrum (Brussel)

Bij de aanleg van de Noord-Zuidverbinding werden alle huizen in een strook van 200 m breed afgebroken. Het RAC werd op die plaats opgetrokken om de Belgische administratie te centraliseren. De beslissing werd genomen door de regering-Van Acker IV op 8 juli 1955. Het ontwerp werd gegund aan een associatie van architecten waar Marcel Lambrichs, Hugo Van Kuyck, Jean Gilson, Georges Ricquier en de Groupe Alpha deel van uitmaken. De eerste steen wordt geplaatst door koning Boudewijn op 21 april 1958. De bouw duurde maar liefst 27 jaar, van 1958 tot 1985. Naast bouwproblemen waren er ook moeilijke budgettaire tijden en de perikelen rond de onafhankelijkheid van Belgisch-Congo. Volgens de plannen moesten er 14.000 ambtenaren onderdak vinden. Het RAC telde drie volumes, Arcaden, Esplanade en Vesalius, met een totale oppervlakte van 141.621 m². Aan de zijde van de Koningsstraat was er een lange esplanade voor de gebouwen, aan de zijde van de Pachecolaan waren er grote parkeervolumes, met daarop een tuin ontworpen door René Pechère. Deze bouw liep van 1958 tot 1968. De bouw van de Financietoren zou aanslepen tot 1983.[1]

De groepering van de ambtenaren op één locatie leverde een kostenbesparing op in vergelijking met de vroegere verspreide kantoorruimtes die de overheid in gebruik had. De kantoren waren ook van bij aanvang voorzien van enkele moderne eigenschappen, zoals reflecterend glas. Het RAC werd evenwel door de omvorming tot een federale overheid met bevoegdheidsoverdrachten van heel wat diensten naar gemeenschappen en gewesten te groot voor de resterende ambtenarenaantallen van de federale administratie.

In 2003 besliste de federale overheid de RAC-site definitief te verlaten omdat er asbest was aangetroffen in de gebouwen en een grondige renovatie of afbraak zich opdrong. De gronden werden verkocht aan projectontwikkelaars. Tot 2007 werkten er in het gebouw nog meer dan 1000 ambtenaren. In 2008 werd de beroemde Pechèretuin door een communicatiefout per ongeluk afgebroken bij herstellingswerken aan de waterdichting van de onderliggende parkeergarage.[2] De site werd lang beschouwd als een stadskanker, omdat ze ontoegankelijk is voor de buurt en de bovenstad in twee snijdt, zonder een enkele doorgang.

Vanaf 2010 zou op de site een nieuw bouwproject starten met twee woontorens en met kantoren.[3] De torens zouden worden getekend door Studio Arne Quinze in samenwerking met de architectenbureaus Jaspers-Eyers en Archi 2000.[4] De federale politie en de Europese commissie wilden deze kantoren gebruiken.[5] In december 2010 raakte bekend dat de federale politie een derde van het RAC zou huren, wat zou neerkomen op 65,000 m². De federale politie had een voorrangsrecht tot 15 december.[6]

Omwille van verschillen in visie tussen de Brusselse regering (Brussels Gewest) en de stad Brussel is het Bijzonder Bestemmingsplan (BBP), wat een totaalvisie moet geven voor de hele zone van de Kruidtuin tot het RAC, nog niet definitief vastgelegd. Het gewest vroeg onder andere een aftopping van de geplande torens, zo stond in het advies van het Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting (BROH) van het Brussels Gewest over het Bijzonder Bestemmingsplan dat de stad Brussel had opgesteld.[7]

Het deelproject voor de federale politie was ondertussen al wel van start gegaan. Ook de Pechèretuin werd in 2014 heraangelegd.[8] In september 2014 kwam aan het licht dat de nieuwe politiegebouwen bijzonder slecht beveiligd zijn. Het badgesysteem bleek zeer gemakkelijk te kraken.[9]

Zie de categorie State administrative center, Brussels van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.