Regalia

De huidige Nederlandse regalia werden vervaardigd in opdracht van koning Willem II ter gelegenheid van diens inauguratie in 1840. Eerder liet koning Willem I regalia maken in 1815, die soberder van uitvoering waren.[1]

De regalia bestaan uit:

• de kroon, als symbool voor de soevereiniteit van het Koninkrijk der Nederlanden en de waardigheid van de Koning als staatshoofd. De kroon werd vervaardigd door de Amsterdamse goudsmidse Bonebakker en is gemaakt van verguld zilver, ingezet met gekleurde stenen en parels.[2]
• de scepter, als symbool voor het koninklijk gezag.
• de rijksappel, als symbool voor het grondgebied van het Rijk. Zowel de scepter als de rijksappel werden vervaardigd door de Haagse hofjuwelier Meijer.[3]
• het Rijkszwaard, als symbool voor de macht van de koning
• de Rijksstandaard (ook Rijksbanier of Rijksvaandel), als symbool voor de natie. Het is een banier van witte moirézijde gehangen aan een vergulde speer, beschilderd met het Rijkswapen zoals verordonneerd op 24 augustus 1815. Het rijkswapen is sindsdien gewijzigd, maar de afbeelding op het Rijksvaandel is ongewijzigd gebleven.[4] Het Rijksvaandel werd beschilderd door Bartholomeus Johannes van Hove.[5]

Nederlandse vorsten zijn nooit daadwerkelijk gekroond. Tijdens inhuldigingen liggen de kroon, scepter en rijksappel op een zogenaamde credenstafel in de Nieuwe Kerk te Amsterdam, waar de inhuldiging plaatsvindt. Het Rijksvaandel en het Rijkszwaard worden in de koninklijke stoet van het Paleis op de Dam naar de kerk gedragen en worden in de kerk aan weerszijden van de koninklijke verhoging gehouden.[6]

• 
  Kroon
• 
  Rijksappel en scepter
• 
  Rijkszwaard
• 
  Rijksstandaard

In België worden de vorsten niet gekroond en heeft men ook geen regalia.

In het Rooms-Duitse rijk waren de rijksregalia uitgebreid; de kroningsceremonie maakte bovendien gebruik van religieuze attributen: zoals de clericale kledij dalmatiek en stola, evangelieboek en heilig oliesel.