Rafaël Six

Six was een zoon van Cyriel Six (1855-1913) en Marie-Louise Parret (1854-1941). Hij had drie broers en een zus. Een van zijn broers was Joris Six, scheutist, titulair bisschop van Baliana en apostolisch vicaris van Leopoldstad.

Hij vocht aan de IJzer tijdens de Eerste Wereldoorlog. Na 1918 richtte hij de afdeling Vlamertinge op van de Vlaamse Oud-Strijders. Hij vestigde zich als handelaar in zijn dorp en trouwde er in 1925 met Esther Verbeke.

In 1921 was Six tot gemeenteraadslid verkozen voor de Frontpartij. In 1923 nam hij als soldaat deel aan de Ruhrbezetting.

In 1927 tot Vlaams-nationalistisch tweede schepen. Hij werd in de jaren dertig ook lid van het VNV. In 1929 werd hij verkozen tot Vlaams-nationalistisch provincieraadslid voor het district Ieper. Hij oefende beide functies nog steeds uit bij het uitbreken van de oorlog.

Omdat burgemeester Florentin Bouton getroffen werd door de door de Duitsers opgelegde leeftijdsgrens, werd Six op 29 april 1941 tot oorlogsburgemeester benoemd. Hij was in die functie actief in het werven van leden voor Nieuwe Ordegezinde organisaties, meer bepaald voor het Oostfront, voor de Nationalsozialistisches Kraftfahrkorps (NSKK) en voor de Vlaamse Wacht. Zelf werd hij lid van de Dietsche Militie - Zwarte Brigade en onderhield contacten met leden van deze militie. Hij had tevens contact met de Kriegs Kommandantur (KK) in Roeselare, waar men zijn naam na de oorlog vond op een lijst van Sammlern, leveranciers van informatie. Men stelde vast dat Six informatie had doorgegeven over inwoners van zijn gemeente die tegenstand ten overstaan van de Nieuwe Orde vertoonden. Dit werd hem na de oorlog aangewreven.

Op 6 september 1944 werd Vlamertinge bevrijd door een Poolse pantserdivisie. Het uur van de vergelding was aangebroken, hoewel het er in dit kleine dorp bezadigder aan toe ging dan in grotere gemeenten. Geruchten deden de ronde dat men huizen van Duitsgezinde inwoners in brand zou steken. Om de veiligheid van de betrokken burgers (onder wie Rafaël Six) te garanderen, besliste gemeentesecretaris Omer Lignel ze te verzoeken zich vrijwillig naar het gemeentehuis van Vlamertinge te begeven. De volgende dag werden vele huizen van vermoedelijke Duitsgezinden gevandaliseerd (ook het huis van Marcel Vandenbulcke). Rond 18:30 uur werd Rafaël Six samen met andere verdachten naar Ieper geleid door leden van het Verzet.

Vanaf de bevrijding werd zijn waarnemend burgemeesterschap opgeheven en nam Florentin Bouton onmiddellijk het ambt weer op dat hem, volgens de Belgische wetgeving, wederrechtelijk was ontnomen. Als provincieraadslid werd Six op 27 december 1944 geschorst, en door het Regentsbesluit van 10 februari 1945 vervallen verklaard.

Six werd gevangen gehouden en voor de hem ten laste gelegde feiten in 1946 veroordeeld tot 15 jaar hechtenis. In 1947 werd dit verminderd tot tien jaar, kwam hij weldra vrij en kreeg hij wat later genade. Hij ging weer in Vlamertinge wonen, alhoewel de plaatselijke politie als advies had gegeven dat er groot gevaar voor de staatsveiligheid en voor zijn eigen veiligheid zou bestaan als hij terug zou keren naar Vlamertinge.

Nadat hij vrijkwam hernam hij, onmiddellijk of met enige tussenpoos, het leven in zijn woning in Vlamertinge en bleef er wonen tot aan zijn dood. Hij werd begraven op het kerkhof van Vlamertinge in een graf met eeuwige vergunning, dat nu nog bestaat.

Op 9 juli 1969 werd Six volledig in ere hersteld. Later zou Camiel Parein (bekend verzetsman) hem "de beste oorlogsburgemeester die wij konden hebben" genoemd hebben.[1][2]

• Rijksarchief Brussel, Archief Krijgsgerechten, Krijgsgerecht Veurne, dossier nr. 61.484, Rafaël Six.
• Archief CEGESOMA, Six Raphaël Genadedossier 61.484 DOOS 24 (kopie van het oorspronklijk dossier).

• Remy DUFLOU, Geschiedenis van Vlamertinge, Langemark, Vonksteen, 1956.
• Luc SCHEPENS, De provincieraad van West-Vlaanderen, 1921-1978, Tielt, Lannoo, 1979, blz. 362.
• Bruno DE WEVER, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, Tielt, Lannoo, 1995, blz. 87.
• Nico WOUTERS, Oorlogsburgemeesters 40/44. Lokaal bestuur en collaboratie in België, Tielt, Lannoo, 2004, blz. 234 en 320.

• Lijst oud-strijders WOI Vlamertinge
• Foto van Six uit 1941

1. Quaghebeur,Roger. Zwart en wit in de Westhoek. Veurne: De Klaproos, 2003.
2. Lignel, Frans. Vlamertinge in beeld, 1900-1950. 1979.