Primaire emissie
Een primaire emissie, beursgang of beursintroductie is de eerste keer dat een bedrijf zijn aandelen te koop aanbiedt aan het publiek via de effectenbeurs. Het belangrijkste doel van een emissie is het bijeenbrengen van kapitaal dat het bedrijf kan gebruiken voor investeringen en groei. Een (primaire) emissie levert geld op, maar de keerzijde is een hoeveelheid eisen waaraan een bedrijf moet voldoen wanneer het genoteerd wil zijn op de beurs.
Een primaire emissie slaat alleen op het voor het eerst uitgeven van de aandelen, elke volgende keer is een secundaire emissie. Voor een primaire emissie gelden aanvullende voorwaarden.
Emissie
Bij het uitbrengen van aandelen in een primaire emissie zijn over het algemeen een of meer banken betrokken als uitgiftebegeleidende bank (Engels: underwriter). Het aandelen-uitgevende bedrijf spreekt met de uitgiftebegeleidende bank of met de coördinerende bank van het uitgiftebegeleidende syndicaat af dat zij de aandelen aan het publiek te koop aanbieden. De uitgiftebegeleidende banken zullen de mogelijke investeerders actief benaderen.
De begeleidende banken kunnen alleen hun kantoren en faciliteiten ter beschikking stellen aan het emitterende bedrijf. Het risico van de plaatsing ligt hier bij de ondernemer. Slaagt de emissie niet, dan worden minder aandelen dan aangeboden geplaatst en ontvangt het bedrijf minder geld dan verwacht. De banken kunnen ook dit risico overnemen, zij garanderen de plaatsing van alle aangeboden aandelen en vragen daarvoor een vergoeding. Als de plaatsing mislukt dan krijgt het bedrijf al zijn geld en blijven de niet-geplaatste aandelen achter bij de begeleidende banken.
De banken begeleiden het uitgevende bedrijf ook (samen met accountants en juridisch adviseurs) in het opzetten van het prospectus. Het prospectus is het document dat de emissie begeleidt, waarin het bedrijf zijn (financiële) situatie schetst. Het prospectus moet door de bank gebruikt worden voor haar werving van potentiële kopers. Het is een zorgvuldig samengesteld document. Fouten of onvolledigheden in het prospectus kunnen (zeker bij dalende koersen) leiden tot langdurige rechtszaken van gedupeerde beleggers.
De Europese wetgeving rondom de primaire emissie en het prospectus wordt strikter. De wetgeving in Europa wordt verder geüniformeerd, zie ook de Prospectus Directive uit 2003.[1] In de VS bestaat al uitgebreide wetgeving op dit vlak. Daar moet bijvoorbeeld het prospectus goedgekeurd worden door de SEC voordat met de primaire emissie gestart kan worden.
Internetzeepbel
De internetzeepbel aan het einde van de 20e eeuw werd gekenmerkt door veel primaire emissies, met name in de Verenigde Staten, maar ook in Japan en Europa. Veel bedrijven brachten hun aandelen naar de markt, aangelokt door de grote bedragen die daarmee binnengehaald konden worden. Oprichters werden in die tijd geregeld van de ene dag op de andere multi-miljonair, werknemers konden door aan hen toegekende opties veel geld binnenhalen.
Prijsbepaling
Bij het naar de markt brengen van een aandeel zijn de aandelen over het algemeen licht onder hun geschatte waarde geprijsd. Dit moet potentiële kopers over de streep helpen. Direct na de primaire emissie zou dan de prijs van de aandelen stijgen, waardoor bij verkoop meteen winst kan worden gerealiseerd.
Het is dus belangrijk om de aandelen optimaal te prijzen. Bij een te lage prijs gaat de winst voor een groot deel naar de investeerders en is zo kapitaal dat door het bedrijf gemist is. Bij een te hoge prijs kan het voorkomen dat de banken de aandelen niet kwijtraken. En zelfs wanneer ze ze kwijtraken en de prijs daalt vervolgens direct na uitgifte, dan wordt het een slecht verhandelbaar aandeel en verliest het zo veel van zijn waarde.
Voordelen
De onderneming die naar de beurs trekt om er geld op te halen voor (bijvoorbeeld) een investeringsfinanciering bereikt zo een veel grotere groep van investeerders. Vaak gaan ondernemingen ook naar de beurs omwille van marketingoverwegingen. Het spreekt voor zich dat de publiciteit en naamsbekendheid mooi meegenomen zijn.
Nadelen
Een beursgaand bedrijf betaalt vaak hoge informatiekosten. Vooral grote ondernemingen die met hun druk verhandelde aandelen op de continumarkt genoteerd staan, moeten soms vrij veel geld uitgeven aan informatieverspreiding onder beleggers en belanghebbenden. Bij beursnotering wordt de onderneming prooi voor (vijandige) overnames. Het volstaat voor concurrerende bedrijven om aandelen bij de kleine belegger op te kopen om op die manier meerderheidsaandeelhouder te worden en dus de onderneming in te palmen tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders. Het emitterende bedrijf staat hier vaak met zijn rug tegen de muur en moet de 'wet van de beurs' maar ondergaan.
Zie ook
| Bronnen, noten en/of referenties |