Pessimisme van het verstand, optimisme van de wil

Pessimisme van het verstand, optimisme van de wil (Italiaans: Pessimismo dell'intelligenza, ottimismo della volontà) is een motto beroemd gemaakt door Antonio Gramsci. Hij schreef de woorden voor het eerst neer in het blad L'Ordine Nuovo (1920),[1] aanstippend dat Romain Rolland ze gebruikt had in verband met de socialistische revolutie. Gramsci maakte er zijn levensspreuk van. Ze komt terug op verschillende plekken in zijn brieven en Quaderni del carcere.

Gramsci met zijn motto in het Portugees

Rolland, die zijn gevleugeld woord klaarblijkelijk alleen mondeling doorgaf, kan inspiratie gevonden hebben in een verwante formule die hij volgens de filoloog Mazzino Montinari gekend moet hebben via zijn vriendin en medewerkster Malwida von Meysenbug.[2] In haar memories schrijft zij over een verblijf in Sorrento in de winter van 1876-77, samen met Friedrich Nietzsche. Een leerling van Nietzsche beschikte daar over handgeschreven notities van de lessen gegeven door Jacob Burckhardt aan de universiteit van Bazel. Meysenbug citeert hoe Burckhardt het wezen van de Griekse beschaving typeerde: Pessimismus der Weltanschauung und Optimismus des Temperaments.[3] Vergelijkbare uitspraken zijn te vinden in de geschriften van Francesco Saverio Nitti en Benoît Malon.

Zie ook

Voetnoten
  1. "Discorso agli anarchici", in: L'Ordine Nuovo, nr. 43, 3-10 april 1920
  2. Mazzino Montinari, Per una discussione dell'interpretazione lukacsiana di Nietzsche, in: Il caso Nietzsche. Quaderni del convegno, Cremona, Fieschi, 1973
  3. Malwida von Meysenbug, Der Lebensabend einer Idealistin. Nachtrag zu den Memoiren einer Idealistin, 1898, p. 34
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.