Percy Fawcett

Percy Fawcett werd op 18 augustus 1867 in Torquay geboren. Zijn ouders waren Edward B. en Myra Fawcett. Zijn in India geboren vader was Fellow (eervol lid) van de Royal Geographic Society wat vermoedelijk enige invloed op de avontuurlijke geest van Percy zou kunnen hebben gehad. Percy was de jongere broer van de auteur, bergbeklimmer en theosoof Edward Douglas Fawcett (1866 - 1960).

Fawcetts reden voor vertrek naar Zuid-Amerika was een verzoek van de Boliviaanse regering aan de Royal Geographic Society om landmetingen te verrichten in het grensgebied tussen Bolivia en Brazilië, teneinde een slopend conflict over dat gebied uit de wereld te helpen. Fawcett werd aangewezen vanwege zijn kundigheid op het gebied van land- en driehoeksmeting als officier van de artillerie en vanwege de positie die zijn vader in de Society bekleedde. Fawcett vertrok in 1906 naar Zuid-Amerika en arriveerde in juni in La Paz.

Over die eerste expeditie gaat het boek Exploration Fawcett. In dat boek ligt mogelijk de oplossing van het raadsel rond de bouwkunst van de Inca's. Een van Fawcetts berichten gaat over een bezoek aan een boerderij van een Franse boer die zijn fazenda aan de Braziliaanse kant van de Andes had liggen. Op de reis ernaartoe door het oerwoud aan de voet van het gebergte, kwam Fawcett met zijn gastheer bij een lichting in het woud waar een kruid groeide dat harde stoffen zoals metaal en steen aantastte. Volgens de Franse gastheer gebruikte een zwaluwsoort het kruid om nesten in de rotsen te bouwen. De vogels namen bladeren van het kruid in hun snavel mee en bewerkten daarmee de rotswand die op die plek zacht werd en weg gepikt kon worden. Zo vlogen de beestjes af en aan en maakten op die manier holletjes in de rots waarin zij op veilige hoogte hun nesten konden bouwen. Het is dus zeer goed mogelijk dat de Inca's de werking van dat kruid kenden en er hele plantages van hebben aangelegd waar tot nu toe niet naar is gezocht. Want met dit kruid in grote hoeveelheden zal het best mogelijk moeten zijn geweest om de steenblokken van de Inca-bouwwerken inderdaad naadloos op elkaar aan te laten sluiten. Wellicht heeft Fawcett onwetend voor de oplossing van een mysterie gestaan waar wetenschappers over de hele wereld nog steeds tevergeefs hun hoofd over breken.

Fawcett maakte in totaal zeven expedities tussen 1906 en 1924. Hij kon in het algemeen door geschenken, eindeloos geduld en hoffelijk gedrag goed met de plaatselijke bevolking overweg.

Zijn laatste expeditie in 1925, samen met zijn zoon Jack en diens vriend, had als doel het opsporen van een 'verloren' stadcultuur in het zuidelijke Amazonegebied, die Fawcett vooralsnog "Z" had genoemd.

Indianen hadden hem over een plaats verteld zoveel dagreizen naar het noorden, waar een stenen toren stond met een inscriptie boven de poort en raamopeningen waaruit dag en nacht licht brandde. Fawcett leidde hieruit af dat degenen die deze toren hadden gebouwd, het gebruik van gas kenden. Het probleem met de positionering was het feit dat Indianen in de streek waar de informatie vandaan kwam, geen benul van tijd en generaties hadden. Ooit was er een plek zoveel dagreizen naar het noorden, maar inmiddels was de stam verder getrokken en lag die informatie generaties terug. Op zoek naar de stad of naar bouwwerken behorend bij deze toren, verdween Fawcett met zijn reisgezelschap spoorloos. Fawcetts laatste levensteken was een telegram aan zijn vrouw van 29 mei 1925, waarin hij meedeelde dat hij met zijn begeleiders op het punt stond onontdekt terrein te betreden. Het gezelschap werd nog gezien bij het oversteken van de Boven-Xingu, een zuidelijke zijrivier van de Amazone. Daarna is er nooit meer iets van hen gezien of gehoord.

Over die verdwijning bestaat een lezing van Orlando Villas Boas, een beschermer van de Xingu-Indianen, in een in 1991 verschenen boek van de Deense ontdekkingsreiziger Arne Falk-Rønne. Volgens Orlando Villas Boas komt die lezing van de moordenaar van Fawcett zelf. Alleen Percy Fawcett, oud en daarom in aanzien bij de Indianen, kreeg een behoorlijke begrafenis. Falk-Rønne heeft de Kalapalostam bezocht en een van de stamleden bevestigde het verhaal van Boas lezing.

Een Duitse geoloog heeft in de jaren vijftig onderzoek gedaan in een vliegtuig boven het Amazonegebied en kwam tot de ontdekking dat het woud ter plaatse geen oerwoud, maar secundair woud is. Hij zag vanuit het vliegtuig ook verkleuringen in de vegetatie die tot een lengte van dertig kilometer lijnrecht van de Amazonerivier naar het zuiden lopen. Zijn conclusie was dat het gebied rond de Amazone, die tijdens de laatste ijstijd moet zijn ontstaan, oorspronkelijk woestijnachtig was, vergelijkbaar met het gebied rond de Nijl en dat een beschaving waarvan tot nu toe niets is teruggevonden, kanalen heeft gegraven om het gebied vruchtbaar en geschikt voor landbouw te maken en dat na hun mysterieuze verdwijning wildgroei is ontstaan in dat gebied, gevoed door de rivieren en de inmiddels overwoekerde of dichtgegroeide kanalen. Wat dat aangaat, was Fawcetts idee van een oude en verloren gegane cultuur in dat gebied zo gek nog niet.

• (en) The Lost City of Z : A Tale of Deadly Obsession in the Amazon door David Grann.[1]