Panfluit
De panfluit is een fluit die is opgebouwd uit een aantal aan de onderzijde gesloten buizen van verschillende lengte. Als materiaal wordt voor de Zuid-Amerikaanse panfluit veelal bamboe gebruikt. Daarnaast zijn er ook panfluiten gemaakt van hout, glas of metaal en kunststof. De naam panfluit is afkomstig van de Griekse god Pan.
Panfluit
| ||||
 | ||||
Roemeense panfluit | ||||
| Classificatie | ||||
| Gerelateerde instrumenten | ||||
| blokfluit, dwarsfluit | ||||
| Meer artikelen | ||||
| bamboefluit | ||||
| ||||
Een panfluit wordt bespeeld door lucht over de buis tegen de rand te blazen. Iedere buis levert zo zijn eigen toon. Door de panfluit te kantelen kan de fluitist de toon met enige oefening wat laten zakken. Het bereik is afhankelijk van het aantal pijpjes en kan variëren van een octaaf tot ongeveer drie octaven. De toonhoogte is (vooral) afhankelijk van de lengte en (enigszins) van de doorsnede van de pijpjes. De panfluit kan wat worden verstemd door kleine wasbolletjes op de bodem van een pijpje plat te drukken. Een panfluit is voor een hobbyist tamelijk eenvoudig zelf te maken, van bamboe of bijvoorbeeld pvc-buis.
Vooral in Zuidoost-Europa (Roemenië) en Zuid-Amerika wordt de panfluit bespeeld. De vorm van de panfluiten verschilt naargelang de streek waarvan ze afkomstig zijn. Oorspronkelijk kwam de panfluit voor in vele delen van de wereld, zoals uit archeologische vondsten blijkt, maar in veel gebieden is zij in onbruik geraakt. Roemenië en het Andesgebied zijn streken waar dit instrument behouden is gebleven.
In de jaren zeventig kreeg de panfluit meer bekendheid door de Roemeense panfluitist Gheorghe Zamfir, een leerling van de legendarische Fănică Luca. De panfluit wordt door de meeste mensen geassocieerd met Roemeense en Zuid-Amerikaanse volksmuziek, maar met dit instrument kunnen ook heel goed andere muziekgenres worden gespeeld. Musici als Simion Stanciu, Nicolae Pîrvu en anderen hebben aangetoond dat de panfluit zich ook goed leent voor uitvoeringen van klassieke muziek.
Panfluitist Matthijs Koene toonde door diverse uitvoeringen en workshops aan dat ook modern avantgarderepertoire zich goed leent voor dit instrument. Voor hem werden ook diverse composities geschreven, en Koene ontwierp een beknopte methodiek, waarin veel aandacht voor deze moderne technieken, zoals microtonaliteit, glissando's, effecten als flatterzunge, multiphonics, whispertones, filtered noise, zingen en spelen tegelijkertijd, slaptongues, pizzicato, vibrato alsmede mogelijkheden en onmogelijkheden.[1] Door Koene werden werken van onder anderen Gerard Beljon, Chiel Meijering, David Helbich, André Douw, Matthias Kadar en Daan Manneke gespeeld.
Panfluitspeler
Zuid-Amerikaanse panfluit
Zie ook
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Pan flutes van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |