Omgekeerde osmose

Een pomp drukt de vloeistof door een membraan in de stromingsrichting omgekeerd van die bij osmose. Toepassingen zijn er voor bereiding van drinkwater, onder andere uit zeewater, aanmaak van ketelwater voor stoomketels en zuivering van sommige afvalwaters en mest.[1]

Door over een halfdoorlatend (semi-permeabel) membraan een drukverschil aan te brengen kan dit als een filter gaan werken: het oplosmiddel zal zich dan naar de kant bewegen waar de som van de externe druk en de osmotische druk (= verouderde term voor osmotische waarde) het laagst is. Als de externe druk aan de kant van de geconcentreerde oplossing groot genoeg is, zal het zuivere oplosmiddel (zonder de opgeloste stoffen mee te nemen) naar de andere kant worden geperst. In simpele taal houdt dit in dat water heel hard dwars door een zeef met microscopische gaatjes wordt geduwd.

Het verwijderingsrendement wordt niet alleen bepaald door de grootte van de te verwijderen stoffen, maar ook door de polariteit en de lading van de stoffen, het oplosmiddel en het membraan.

Wanneer omgekeerde osmose wordt gebruikt als zuiveringsmethode wordt dit ook wel hyperfiltratie, RO of OO genoemd. Deze methode wordt onder meer toegepast bij:

• bepaalde vormen van nierdialyse
• waterzuivering om zeer zuiver water te verkrijgen
  • grootschalige drinkwaterproductie, inclusief ontzilting
  • verbruikspunt-drinkwatersystemen
  • mobiele drinkwaterzuiveringsystemen, de omgekeerde-osmosewaterzuiveringstoestellen
  • industriële toepassingen, zoals zuiveren van ketelwater van stoomketels in elektriciteitscentrales
  • afvalwaterzuivering om afvalwater te kunnen hergebruiken
  • kraanwater geschikt maken voor aquaria voor veeleisende vissen
  • kraanwater geschikt maken voor speciale glazenspoelmachines en vaatwassers
  • verwijderen van zouten, micro verontreinigingen, zware metalen etc uit water.

Omgekeerde osmose wordt dikwijls voorafgegaan door voorafgaande stappen, zoals klassieke filtratie om vaste stoffen tegen te houden, een filter van actieve kool om chloor en andere vluchtige stoffen te absorberen, of een ionenwisselaar. Omgekeerde osmose kan in één stap gebeuren, of met twee of meer trappen na elkaar. Omgekeerde osmose wordt soms nog gevolgd door elektrodialyse (EDI) voor nog hogere zuiverheid.

Omgekeerde osmose biedt ten opzichte van een ionenwisselaar als voordeel dat geen chemicaliën zoals zout of waterstofchloride of natriumhydroxide nodig zijn, maar als nadelen hoger elektriciteitsverbruik voor de pomp, meer afvalwater en meer onderhoudskosten.