Noëma

Noëma is een stijlfiguur waarbij iets anders gezegd wordt dan er bedoeld is.

Deze stijlfiguur wordt met regelmaat aangetroffen bij schrijvers die worden gerekend tot de humorcultus (zoals Piet Paaltjens, Den Ouden Heer Smits, Godfried Bomans en zelfs Simon Carmiggelt), maar ook bij schrijvers die worden gerekend tot het dandyisme zoals Curzio Malaparte, de Italiaanse auteur van Kaputt (1944).

Het noëma is natuurlijk bij uitstek een voertuig van ironie. Men kan zich voorstellen dat wanneer Simon Wiesenthal zou zeggen 'als loodgieter was hij heel bang van water', hij exact het tegengestelde bedoelt; zijn uitspraak zou dan zelfs als vorm van sarcasme kunnen worden gezien.