Nationale Wetenschapsquiz

De Nationale Wetenschapsquiz was van 1994 tot 2018 een jaarlijks terugkerend televisieprogramma van de Nederlandse publieke omroep. In de quiz werd naar de wetenschappelijke kant van alledaagse zaken en kwesties gevraagd. De vragen van de quiz kwamen in de krant, tv-gidsen en op internet. De grande finale was een feestelijke televisie-uitzending rond Kerst waarbij drie teams bestaande uit een wetenschapper en een kunstenaar het tegen elkaar op bij het beantwoorden van de vijftien meerkeuzevragen. De quiz stond erom bekend geen zuivere kennistest te zijn, maar een quiz die een beroep doet op ons vermogen om logisch en creatief te redeneren. De antwoorden op de vragen zijn niet gemakkelijk te googelen.

Van 1998 tot 2014 werd naast de 'gewone' quiz een speciale jeugdvariant georganiseerd voor basisschoolleerlingen: Nationale Wetenschapsquiz Junior. Deze quiz, met vragen voor en door kinderen, werd apart uitgezonden rond de kerstdagen.

Structuur en organisatie

De quiz, die sinds 1994 jaarlijks wordt georganiseerd, bestaat uit vijftien meerkeuzevragen met drie mogelijke antwoorden. De vragen zijn voor iedereen te begrijpen maar hebben vaak een ongewoon antwoord, op basis van een verrassend wetenschappelijk onderzoek of principe. Veel vragen kunnen thuis proefondervindelijk onderzocht worden en worden ook op televisie met proefjes gedemonstreerd.

Na publicatie op internet, in landelijke en regionale dagbladen en tv-gidsen kunnen oplossingen ingezonden worden. Onder de beste inzenders worden prijzen verloot. Sinds 2012 kunnen deelnemers ook tijdens de uitzending de antwoorden live inzenden via een tweede scherm op internet. Vanaf 2014 wordt een aparte prijs uitgereikt aan de winnaar onder de live-inzenders via het tweede scherm. Deze kreeg in 2015 en 2016 een robotdinosaurus. In 2017 kreeg de winnaar van het tweede scherm een drone. In 2018 werd de winnaar van het tweede scherm beloond met een minibeamer.

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) organiseert samen met de VPRO de Nationale Wetenschapsquiz. Het programma is bedacht door Wim Schepens en Hein Meijers. Jarenlang stond het televisieteam onder leiding van wetenschapsjournalist Rob van Hattum. Momenteel wordt de eindredactie gedaan door Hansje Quartel. De vragen worden bedacht door wetenschappers en onderzoeksgroepen van universiteiten, door kijkers en door de wetenschapsredactie van het programma.

De presentatie is sinds 2015 in handen van wiskundige en hoogleraar Wetenschapscommunicatie Ionica Smeets en psycholoog en presentator Pieter Hulst. Na 2018 produceert de VPRO de quiz niet meer omdat zij dit niet meer konden financiëren.

Onder dezelfde naam organiseert de Balie sinds 2019 de quiz in samenwerking met Scienceguide. De quiz wordt via internet uitgezonden op de site va De Balie.

Presentatie

Nationale Wetenschapsquiz (gewone versie)

Nationale Wetenschapsquiz (junior-versie)

Uitzending

In 2003 werden per abuis de vragen gepubliceerd in de VPRO-gids voordat de uitzending was opgenomen. Wim T. Schippers weigerde daarop de quiz in zijn oorspronkelijke vorm te presenteren. Hoewel de kandidaten beloofd hadden de vragen niet in te kijken, zou er volgens Schippers een 'sfeer van gesjoemel' blijven hangen. Hij eiste dat er nieuwe vragen zouden worden bedacht, maar de NWO en de VPRO weigerden daarop in te gaan, mede omdat zoiets maanden zou vergen. De uitzending werd in dat jaar gepresenteerd door Karen van Holst Pellekaan, nadat het script in een koortsachtige nacht pal voor de opname was herschreven.

In 2004 en 2005 werd er een Nationale Wetenschapsquiz Student georganiseerd, waarin studententeams van drie personen in een afzonderlijk evenement, zonder camera's, streden tegen elkaar. De beste teams konden in 2004 meedoen met een speciale studentenronde die tegelijk met de opnames van de uitzending werd gehouden. In 2005 werden de teams van wetenschappers geassisteerd door studenten, die de proeven uitvoerden, in de uitzending zelf.

In 2006 bestonden de teams uit krantenlezers; de quiz kende voorrondes, waarin verschillende teams streden om een plaats in de finale, die tegen wetenschappers werd gespeeld. In 2007 bond de knapste familie van Nederland de strijd aan met de wetenschap.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.