Multimagisch vierkant

Een p-multimagisch vierkant is een magisch vierkant dat magisch blijft wanneer de elementen tot de macht k worden verheven voor 1 ≤ kp. Een 2-multimagisch vierkant wordt een bimagisch vierkant genoemd, een 3-multimagisch vierkant wordt een trimagisch vierkant genoemd, et cetera. De Griekse telwoorden worden gebruikt voor grotere multimagische vierkanten (tetra, penta, hexa, ...).

Naast p (de macht waartot verheven wordt) kan de grootte n van het vierkant variëren. Dit getal n duidt de afmetingen aan, n bij n, en het wordt de orde van het vierkant genoemd.

Algemene eigenschappen

  • Voor elke p > 1 bestaat er p-multimagisch vierkant van orde > 1.[1][2]
  • Er zijn waarden voor p en n waarvoor er geen multimagisch vierkant bestaat. Zo zijn er geen bimagische vierkanten met orde 3 of 4 met verschillende gehele getallen.[3]

Varianten

Er zijn allerlei varianten van multimagische vierkanten die men kan beschouwen: men kan alleen bepaalde getallen toestaan, zoals priemgetallen en getallen die geschreven kunnen worden als ab waarbij b hetzelfde is voor elk element van het vierkant. Andere beperkingen die men kan opleggen zijn: het gebruik van alleen opeenvolgende getallen vanaf 1 of het wel/niet toestaan van dubbele getallen.

Ook kan men multimagische vierkanten beschouwen waarbij de getallen per rij, kolom en diagonaal met elkaar vermenigvuldigd worden in plaats van opgeteld. Deze eis kan ook gecombineerd worden met de oorspronkelijke eis voor de som waardoor een vierkant zowel een magische som als een magisch product moet hebben.

Geschiedenis

Het eerste bekende multimagische vierkant was het volgende vierkant met orde 8 dat gevonden werd door de Fransman G. Pfeffermann in 1890.[4] Hij maakte een puzzel van dit vierkant wat op 15 januari 1891 werd uitgegeven in het tijdschrift Les Tablettes du Chercheur - Journal de Jeux d'Esprit et de Combinaisons.

56348571847931
332054487295910
264313236438449
195353053124660
152563241245040
655171136583245
611642522713922
446228371451213

De magische constante van dit vierkant is 260. Wanneer elk getal gekwadrateerd wordt, is de magische constante 11180.

Zie ook

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.