School van Milete

De School van Milete is de benaming voor de drie vroegste presocratische filosofen die actief waren in het Milete van de 6e eeuw v.Chr., namelijk Thales, Anaximander en Anaximenes. Zij waren de grondleggers van de filosofie, met name de natuurfilosofie, waarbij ze op rationele wijze probeerden om het heelal en natuurprocessen te verklaren. Daarvoor speculeerden ze over beginselen zoals abstracte natuurkrachten en oersubstanties (archè) waaruit materie voort zou komen. Over de Miletische filosofie is weinig bekend. Thales schreef waarschijnlijk niets, en van Anixamander is maar één citaat overgeleverd (via Simplicius, 6e eeuw).

Milete binnen het Lydisch koninkrijk stond sterk onder oosterse invloed

De indeling naar scholen is een hellenistische tendens die historisch gezien problematisch is. De groepering van Thales, Anaximander en Anaximenes is gangbaar in de literatuur, maar de aanduiding 'School van Milete' niet, omdat die misleidend is. Van een school als instelling geen sprake was. Het is ook niet waarschijnlijk dat sprake was van een meester-leerlingrelatie. Milete was echter klein genoeg voor de filosofen om elkaar te hebben ontmoet en ideeën te hebben overgenomen van elkaar.

Dat filosofie in Milete ontstond, kan worden verklaard. De plaats was een bloeiende handelsstad en culturele smeltkroes aan de westkust van Ionië, Klein-Azië. Langs de handelswegen die er samenkwamen, bereikten ook veel Aziatische verworvenheden het westen: astronomie, kalender, muntstelsel, gewichten, en misschien ook het schrift. Daardoor nam welvaart toe, zodat meer mensen meer tijd hadden voor intellectuele activiteiten. Tevens werkte het interculturele contact relativering van de eigen traditie in de hand. Het succes van de stad vergrootte het vertrouwen in menselijk handelen, dat niet volledig was onderworpen aan de wil van de goden.