Mathias Rust

vluchtroute

Rust huurde de Cessna 172 model P bij een Hamburgse luchtsportvereniging voor een rondvlucht over de Noordzee. Hij startte in Hamburg-Fuhlsbüttel, maakte een tussenlanding op vliegveld Uetersen en bouwde de achterbank uit van het vierzitsvliegtuig. Daarna vloog hij via Westerland/Sylt eerst naar IJsland om daarna via Noorwegen naar Finland te vliegen, waar hij op 25 mei 1987 op vliegveld Malmi in Helsinki landde.[1]

Van daaruit vloog hij op 28 mei over de Fins-Russische grens richting Leningrad en volgde de spoorweg naar Moskou. Hij vloog op 600 meter hoogte, waardoor hij bewust zichtbaar zou blijven voor radars. Hij werd vroegtijdig door de Sovjetluchtafweer opgemerkt. Een directe verdedigingsactie bleef echter uit. Op de televisie uitgezonden beelden toonden parallel meevliegende MiG-23-gevechtsvliegtuigen. Maatregelen werden niet getroffen en Rust bereikte na een vlucht van vijfenhalf uur Moskou, waar hij rond 18:15 u enkele rondjes boven het Rode Plein en het Kremlin draaide. Omdat op het Rode Plein te veel mensen waren moest hij rond 18:40 u op de nabijgelegen Moskwabrug (Moskworezkij most) landen. Hij bracht het vliegtuig op de parkeerplaats voor touringcars bij de Wassilijwand (Wassilewski spusk) naast de Basiliuskathedraal pal aan het Rode Plein tot stilstand.

Het doel dat Rust met de vlucht had was om de mensheid vrede te brengen. Hij droomde van een wereld zonder IJzeren Gordijn, oorlog en kernwapens. In deze wereld, die hij Lagonia noemde, leefden kapitalisten en communisten vreedzaam samen.[2] Rust zat uiteindelijk een gevangenisstraf van 432 dagen uit in Lefortovo. Hierna keerde hij met een lijnvliegtuig terug naar Duitsland.[3]

De Cessna waarmee Rust in 1987 naar het Rode Plein vloog hangt sinds 2009 in het Deutsches Technikmuseum Berlin.[4]

Feitelijk had hij Gorbatsjov met zijn vlucht de kaarten in handen gegeven die onbedoeld de val van het communisme versnelden. Gorbatsjov maakte namelijk van het gat in de luchtverdediging gebruik om af te rekenen met tegenstanders van zijn perestrojka-politiek en ontsloeg onder meer drie maarschalken, waaronder zijn minister van defensie Sergej Sokolov. Het bleef niet bij deze drie alleen, maar ook honderden conservatieve generaals en kolonels werden met vervroegd pensioen gestuurd, omdat ze tegen de concessies waren die Gorbatsjov aan de Amerikanen had gedaan.[5][2]

Bij terugkeer werd Rust overweldigd door de media-aandacht en werd hij alleen al bij de aankomst op het vliegveld van Frankfurt opgewacht door driehonderd journalisten. Hij beantwoordde echter alleen vragen van het Duitse tijdschrift Stern, waaraan hij het exclusieve verhaal had verkocht voor 100.000 mark (ca. 50.000 euro). Door het tijdschrift werd hij dagenlang geïnterviewd in een pension op de Lüneburger Heide.[2]

Zijn weigering met andere journalisten te spreken maakte een nijdig debat los over chequeboek-journalistiek, ofwel de betaling voor nieuws. Naast de weigering met journalisten te praten, kwam daarbij dat Stern maar weinig met zijn humeurige uitspraken in de interviews aankon. Van een held wijzigde zijn imago in de media hierop in die van een gevaarlijk wereldvreemd en psychisch labiel persoon. Rust voelde zich nu een slachtoffer van een mediahetze,[2] vooral nadat Stern-journalist Erich Follath een verhaal publiceerde waarin hij zich niet herkende en waaruit het hem net leek alsof de journalist hem nog nooit had ontmoet.[6]

De negativiteit bij zijn terugkeer trok een zware wissel op Rust. Wekenlang kon hij zich niet op straat vertonen, omdat er altijd wel iemand naar hem schreeuwde en omdat hij doodverwensingen naar zijn hoofd geslingerd kreeg. Hij had maagproblemen en verloor 10 kilo lichaamsgewicht. Psychologisch was het voor hem een grote muur waarover hij moest zien heen te klimmen.[7]

In 1989 werkte Rust in een Duits ziekenhuis in Hamburg-Rissen, waar hij zijn verplichte burgerdienst vervulde. Terwijl hij hier avances maakte naar een vrouwelijke collega die hem duidelijk maakte niets van hem te moeten hebben, stak hij haar enkele malen met een mes. De vrouw wist zich te redden door zich naar een operatiekamer te slepen. Rust werd hiervoor in 1991 veroordeeld tot tweeënhalf jaar gevangenisstraf. Na vijftien maanden werd hij vervroegd vrijgelaten.[2]

Ook hierna haalde hij telkens weer het nieuws, echter meestal op een negatieve manier. Terwijl hij de eerste jaren kon leven van de publiciteit van zijn gewaagde vlucht naar Moskou, raakte hij in 1996 zodanig in financiële problemen dat hij zich tegenover een rechtbank in Hamburg moest verantwoorden voor gemaakte schulden. Vijf maanden later raakte hij uit de financiële problemen toen hij trouwde met de dochter van een rijke Indiase theehandelaar. Ook bekeerde hij zich toen tot het hindoeïsme.[8]

In 2001 haalde hij opnieuw het nieuws op een negatieve manier, toen hij in een winkel betrapt werd op het stelen van een kasjmier-trui van rond 100 euro.[8] Ondanks de hoge strafeis van circa 5000 euro, bleef de boete beperkt tot 300 euro.[9]

In 2002 werkte Rust voor een financieel bedrijf in Luxemburg aan projecten in Zuid-Amerika en de Caraïben. Daarnaast startte hij een denktank met de naam Orion & Isis. In een interview vertelde hij dat hij werkte aan vredeszaken en dat hij steun kreeg van 25 mensen, onder wie enkele Nobelprijs-winnaars, van wie hij de namen niet noemde, omdat dat naar zijn mening beter zou werken.[7]

In 2005 werd hij opnieuw veroordeeld vanwege een financieel delict, omdat hij ongedekte cheques had uitgeschreven.[9] Medio jaren nul woonde Rust in Berlijn en was hij getrouwd met zijn tweede vrouw Athena. In deze tijd probeerde hij in zijn onderhoud te voorzien met professioneel pokerspelen[10] en zou hij naar verluidt 750.000 euro hebben gewonnen tijdens een pokerspel in Trinidad.[8]

In 2012 werkte hij als yogaleraar en financieel analist.[1] Voor de kosten voor de yoga-opleiding bleek dat hij een yogaschool in Hamburg had opgelicht.[2]