Maria- of Kruittoren
De Maria- of Kruittoren is een halfronde pulvertoren die deel uitmaakte van de stadsomwalling van de Noord-Hollandse stad Hoorn. De toren is in 1508 in laatgotische stijl boven op de omwalling in de stadsmuur gebouwd. Aan de zijkanten is nog te zien waar de muur zich bevond. De "aftekening" is echter historisch niet correct, omdat er nooit een stenen muur heeft gestaan in Hoorn.[1] Sinds 16 november 1965 is de Mariatoren ingeschreven in het rijksmonumentenregister onder nummer 22277. In 1993 werd de toren aan de Vereniging Hendrick de Keyser geschonken.
Maria- of Kruittoren
| ||||
 | ||||
Maria- of Kruittoren gezien vanaf de Draafsingel in Hoorn | ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Achter de Vest 1, Hoorn | |||
| Coördinaten | 52° 39′ NB, 5° 4′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Oorspr. functie | Pulvertoren | |||
| Huidig gebruik | Woning en atelier | |||
| Bouw gereed | 1508 | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 22277 | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
 | ||||
Van de voorzijde bezien. | ||||
| Lijst van rijksmonumenten in Hoorn | ||||
| ||||
Geschiedenis
De toren is in 1508 in de stadsmuur gebouwd, op het terrein van het Mariaklooster[2], waar deze ook zijn naam aan te danken heeft. Het klooster heeft ook aan de bouw, en daarmee verdediging van de stad, meebetaald.[3] Het halfronde deel van de toren stond in de stadsgracht, nu de Draafsingel geheten. Na de sloop van de verdedigingswerken heeft het pand meerdere functies gehad. Het werd gebouwd als pulvertoren en diende daarmee als kruitopslag, maar ook als verdedigingstoren. Dit laatste is te herkennen aan de schietgaten in de overwelfde kelder en op de begane grond. De kelder verkreeg in de jaren 1900 de functie van ijskelder en opslagplaats. Onder het dak zitten embrasures, of schietsleuven, voor musketten.[3] Dit gedeelte vormt aan de buitenkant de weergang.[2]
Aan de kant van de stad, nu de straat Achter de Vest, heeft de toren een puntgevel gekregen. De deurpartij is met natuurstenen versierd. Vanaf deze kant gezien is aan de rechterkant ook de schoorsteen van de stookplaats te zien. Het dak is in 1929 geheel voorzien van nieuwe leien.[2] Bij diezelfde restauratie is ook de puntgevel, naar ontwerp van J. van Reijendam, aangebracht.[4]
In 1993 is de toren door de gemeente Hoorn geschonken aan de Vereniging Hendrick de Keyser, als waardering voor de werkzaamheden van de vereniging.[5] De vereniging heeft in 1994 besloten tot een restauratie van de toren. De toren doet sinds 1974 dienst als atelier en woning van een kalligraaf.[2][6]
Zie ook
- Burgerweeshuis, het weeshuis en voormalige Mariaklooster.
- Koepoort, nabijgelegen voormalige stadspoort
- Mariakapel, een nieuw deel dat nog rest van het voormalig Mariaklooster
- Noorderpoort, eerste stadspoort van Hoorn, in 1850 afgebroken
- Oosterpoort, enige stadspoort in Hoorn die nog bestaat
- Oude Oosterpoort, voormalige stadspoort
- Waterpoortbrug, nabijgelegen waterpoort en huidige brug die de binnenwateren af kon sluiten
- Westerpoort, voormalige stadspoort nabij de huidige Schouwburg Het Park
- Lijst van panden van Vereniging Hendrick de Keyser
- Lijst van rijksmonumenten in Hoorn (plaats)
Externe link
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Achter de Vest 1 1621 GJ te Hoorn
Referenties
- Erfgoed Hoorn. NH Leeft - NH Nieuws. Geraadpleegd op 30 januari 2017.
- Maria- of Kruittoren. Vereniging Hendrick de Keyser. Geraadpleegd op 1 januari 2013.
- Belangrijkste monumenten in Hoorn: De Mariatoren. Gemeente Hoorn. Geraadpleegd op 31 december 2012.
- (nl) Wigard, M.P., J. Van Reijendam Czn. Gemeentearchitect te Hoorn. Publicatiestichting Bas Baltus en de Gemeente Hoorn, Hoorn (2002).
- Kalender gemeente Hoorn: 2001 Monumentale panden in bezit van de Vereniging Hendrick de Keyser
- Wallen Wandeling: De Mariatoren of Kruittoren. Vereniging Oud Hoorn. Geraadpleegd op 1 januari 2013.
 |
Zie de categorie Maria- of Kruittoren van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |