Maaneffect

Volgens een breed gedragen opvatting heeft de Maan een verwantschap met vruchtbaarheid vanwege de menselijke menstruatiecyclus. De gedachte is gestoeld op de overeenkomst in lengteduur. De cyclus van de fasen van de maan duurt 29,53 dagen en de menstruatiecyclus duurt gemiddeld 29 dagen en is veranderlijk. Volgens de meeste biologen is de gelijkenis in lengteduur tussen de twee cycli toevallig. Uit een onderzoek in 1980 bleek dat de menstruatiecyclus niet gelijk loopt met de maancyclus. 40 procent van de menstruatieperioden begonnen gedurende de 14 dagen rond volle maan en 60 procent gedurende de andere 15 dagen.[1]

Californische grunionvissen hebben een ongebruikelijk paairitueel in de lente- en zomermaanden. De eiafzetting vindt plaats tijdens vier achtereenvolgende nachten, beginnend in de nachten van de volle en nieuwe manen als de getijden op hun hoogst zijn. Maar dit is een goed begrepen voorplantingsstrategie die meer te maken heeft met de getijden dan met de maancyclus. Het correleert toevallig met de maanfase omdat de getijden het hoogst zijn wanneer de Zon, de Aarde en de Maan op een lijn staan, namelijk bij nieuwe en volle maan.

Drie studies die tussen 1959 en 1973 zijn uitgevoerd, meldden een toename van 1% aan geboorten in New York na een volle maan. Echter, meerdere studies hebben geen verband gevonden tussen geboortecijfers en maanfasen. Een analyse uit 1957 van 9551 geboorten in Danville vond geen correlatie tussen geboortecijfers en de schijngestalte van de maan. Verslagen van 11.961 levende geboorten en 8142 natuurlijke geboorten (niet ingeleid door medicijnen of keizersneden) over een periode van vier jaar (1974–1978) bij het UCLA-ziekenhuis correleerden op geen enkele manier met de cyclus van de maanfasen. Een analyse van 3706 spontane geboorten (exclusief geboorten resulterend uit ingeleide bevalling) in 1994 vertoonde geen correlatie met de maancyclus. De spreiding van 167.956 spontane vaginale bevallingen bij een zwangerschapstijd van 37 tot 40 weken in Phoenix in de periode 1995–2000 liet geen verband zien met de maancyclus. Een analyse van 564.039 geboorten (1997–2001) in North Carolina toonde geen voorspelbare invloed aan van de maancyclus op bevallingen of complicaties. Een analyse van 6725 bevallingen (2000–2006) in Hannover onthulde geen significante correlatie tussen geboortecijfers en schijngestalten van de maan. Een analyse uit 2001 van 70.000.000 geboorteverslagen van het National Center for Health Statistics onthulde geen correlatie tussen geboortecijfers en de maancyclus. Een uitgebreide recensie van 21 studies uit 7 verschillende landen toonde aan dat de meerderheid van de studies geen verband met de maancyclus vertoonden en dat de positieve studies onderling inconsistent waren. Uit een recensie van 6 extra studies uit 5 verschillende landen bleek eveneens geen bewijs van een verband tussen geboortecijfers en maanfasen.

Er wordt wel beweerd dat chirurgen vroeger weigerden te opereren bij volle maan vanwege een verhoogd risico op dood van de patiënt door bloedverlies. Een onderzoek vond een statistisch significante correlatie tussen schijngestalten en ziekenhuisopnamen wegens gastro-intestinale bloedingen, maar alleen wanneer de vollemaan-dagen werden vergeleken met alle niet-vollemaandagen bij elkaar genomen. De statistische significantie van de resultaten verdwijnt wanneer men dag 29 van de maancyclus (volle maan) vergelijkt met dag 9, 12, 13 of 27 van de maancyclus, die een vrijwel even aantal ziekenhuisopnamen hebben. Onderzoekers merkten wel op dat de grote variatie in het aantal opnamen doorheen de gehele maancyclus de interpretatie van de resultaten beperkte.

In oktober 2009 stelde de Britse politicus David Tredinnick (Conservative) dat tijdens een volle maan "chirurgen niet willen opereren omdat de bloedstolling [dan] niet effectief is en de politie meer mensen op straat moet zetten". Een woordvoerder van het Royal College of Surgeons zei dat ze "zouden gieren van het lachen" bij de gedachte dat ze niet zouden kunnen opereren bij volle maan.

Twee studies vonden bewijs dat mensen met psychische aandoeningen over het algemeen perioden van toegenomen gewelddadige of agressieve episoden tijdens een volle maan, maar een recentere studie heeft een dergelijke correlatie niet gevonden. Een analyse van psychische gezondheidsgegevens vond een significant effect van de maancyclus, maar alleen bij schizofrene patiënten. Dergelijke effecten zijn niet per se rechtstreeks verwant aan het gedrag van de Maan. Een onderzoek naar epilepsie vond een significante negatieve correlatie tussen het gemiddelde aantal aanvallen en de fractie van de Maan die belicht werd door de Zon, maar deze correlatie verdween, als men de lokale helderheid van de nachtelijke hemel onderving, hetgeen suggereerde dat het de helderheid van de nacht was die het plaatsvinden van epileptische aanvallen beïnvloedde.

Een literatuurrecensie uit 1978 vond dat de maancyclus en menselijk gedrag niet verwant zijn.

Oudere politieagenten in Brighton kondigden in juni 2007 aan dat ze van plan waren 's zomers meer agenten in te zetten als maatregel tegen agressieproblemen die zij toeschreven aan de maancyclus. Dit volgde op onderzoek van de Politie van Sussex dat concludeerde dat geweldsmisdrijven toenamen tijdens volle maan. Een politiewoordvoerster zei dat "onderzoek dat wij hebben uitgevoerd een correlatie tussen geweldsincidenten en volle manen heeft aangetoond". Een politieagent die verantwoordelijk was voor het onderzoek vertelde de BBC dat "uit mijn 19 jaar lange ervaring als politieagent lijkt ongetwijfeld dat we tijdens volle maan mensen met vreemd gedrag krijgen – lastiger, ruzieachtiger."

De politie in Ohio en Kentucky heeft tijdelijke oprispingen van misdaad aan de volle maan verweten. In januari 2008 suggereerde de Nieuw-Zeelandse Minister van Justitie Annette King dat een plotselinge piek aan steekpartijen in het land zou kunnen zijn veroorzaakt door de schijngestalten van de maan.

Een gerapporteerde correlatie tussen de maanfase en het aantal moorden en doodslagen in Dade County bleek bij een latere analyse niet te worden ondersteund door de gegevens en het resultaat geweest van ongepaste en misleidende statistische procedures.

Gedragswetenschapper en atmosferische ionenexpert Guy Cramer, directeur van United Dynamics Corp, dat de volle maan het stemgedrag tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen 2008 zou kunnen hebben beïnvloed.

De volle maan is veelvuldig in verband gebracht met slaapgedrag. Gepubliceerde studies laten zeer wisselende resultaten zien. Zo blijkt uit sommige studies dat vrouwen gevoeliger zijn, en uit andere mannen gevoeliger zijn. Ook studies gepubliceerd in Current Biology kwamen met tegenstrijdige resultaten op de vraag bij welke maanstand de REM-slaap het meest vertraagd wordt. Uit een meta-studie (waarbij naar meerdere studies wordt gekeken) blijkt dat er geen enkele statistisch verband te zijn tussen de kwaliteit van slapen en de maanstand. Volgens de onderzoekers zouden de publicaties die eerder wel positieve resultaten lieten zien, het resultaat kunnen zijn van een publicatiebias.

De makers van een studie, uitgevoerd in juli 2013 aan de Universiteit van Basel, suggereren dat er een correlatie is tussen volle maan en de kwaliteit van slaap bij mensen. Professor Cajochen en zijn collega's presenteren bewijs dat middels een maanritme, slaapstructuren kunnen worden gemoduleerd wanneer deze zijn gemeten onder strikt gecontroleerde condities. Bij 33 vrijwilligers vonden de onderzoekers dat subjectieve en objectieve slaapmetingen verschilden afhankelijk van de maanfase en concludeerden dat er zoiets bestaat als een menselijk maanritme. Stringent gecontroleerde laboratorium condities, in een cross-sectional setting, werden toegepast om elkaar verstorende effecten uit te sluiten (zoals de hoeveelheid licht bij vollere maan of de potentiële bias in perceptie). Er werden metingen gedaan om het effect van de maanfase te analyseren, zoals elektro-encefalografische activiteit gedurende non-remslaap (NREM) en de afscheiding van specifieke hormonen als melatonine en cortisol.

Op geen enkel moment, gedurende of na de studie, waren de vrijwilligers noch de onderzoekers zich bewust van de posteriori analyse relatief ten opzichte van de maanfase. Omstreeks volle maan bleek dat de elektro-encefalografie (EEG) delta-activiteit gedurende NREM-slaap (een indicator voor diepe slaap), 30% verlaagd was. De tijd om in slaap te vallen werd met 5 minuten verlengd en de EEG-gemeten totale slaapduur werd met 20 minuten verminderd. Deze veranderingen waren gekoppeld aan de vermindering in subjectieve slaapkwaliteit en verminderde endogene melatonineniveaus.