Koningszeer

Koningszeer of scrofulose is een ziekte van de halsklieren. Het is een ontsteking van een lymfeklier in de hals, die verband houdt met tuberculose. De ontsteking kan doorzweren naar de huid.

Koningszeer
Coderingen
ICD-10	A18.4
ICD-9	017.2
DiseasesDB	31259
eMedicine	ent/524
MeSH	D014388
Portaal    Geneeskunde

De ziekte kwam vooral voor bij kinderen en kwam voort uit het drinken van besmette melk. Ze kon leiden tot misvormingen aan het gezicht en vaak zelfs tot de dood. Tegenwoordig komt deze ziekte vrijwel niet meer voor.

In vroeger tijden geloofde men dat koningen de macht hadden om door handoplegging deze ziekte te genezen. De heilige Marcoen zou aan de Merovingische koning Childebert I, en diens koninklijk nageslacht, de macht hebben geschonken om dit te bewerkstelligen. Inderdaad genazen vele mensen na de handoplegging, zij het meestal geruime tijd daarna. Dit zou zonder handoplegging overigens ook gebeurd zijn, daar de ziekte vaak spontaan geneest.

Van Karel II van Engeland, die leefde in de 17e eeuw, is bekend dat hij nog handopleggingen uitvoerde bij grote aantallen mensen. Dit hoeft niet alleen uit bijgeloof te zijn gebeurd, maar kan ook wijzen op een manier waarop de koning zijn macht kon tonen. Het genezen van ziekten middels aanraking door een vorst werd adenochirapsologie genoemd; de ziekte stond in het Engels als the King’s evil bekend. Willem III weigerde de praktijk uit te voeren, omdat hij ze als zowel bijgeloof als een katholieke traditie beschouwde. Onder George I werd de adenochirapsologie officieel afgeschaft. In Frankrijk was Lodewijk XV de laatste beoefenaar; uiteindelijk wonnen de sceptici het.