Kolonialisme

Kolonialisme is een ideologie die gericht is op kolonisatie. De uitbreiding van het grondgebied van een soevereine staat buiten de nationale grenzen noemt men een kolonie. Afhankelijk van de houding van de kolonisator werd er over de inheemse bevolking beslist, werd deze verplaatst of zelfs uitgeroeid. Deze term heeft zodoende een negatieve bijklank gekregen.

Koloniserende naties overheersen over het algemeen de middelen, de arbeid en de markten van het koloniale grondgebied, en kunnen ook socioculturele, godsdienstige, en taalkundige structuren aan de inheemse bevolking opleggen (zie ook cultuurimperialisme). Het is hoofdzakelijk een systeem van directe politieke, economische, en culturele interventie en hegemonie door een krachtige staat in een zwakkere. Hoewel het woord kolonialisme vaak onderling verwisselbaar is met imperialisme, wordt de laatstgenoemde soms ruimer gebruikt, aangezien de controle zowel informeel (invloed) als formeel (militaire controle of economische hefboomwerking) wordt uitgeoefend. Neokolonialisme betreft enkel de indirecte vorm van uitbuiting.

De term kolonialisme kan ook worden gebruikt om een ideologie of een religie te legaliseren, goed te praten en/of te bevorderen. Veelal betrof dit het bekeren tot het christendom uit een Europees land. Het kolonialisme was vaak gebaseerd op de etnocentrische overtuiging dat de moraal en de normen en waarden van de kolonisator superieur waren aan die van gekoloniseerde. Sommigen koppelen dergelijke geloven met racisme en pseudowetenschappelijke theorieën daterend van de 18e en de 19e eeuw. In de westerse wereld leidde dit tot een vorm van proto-sociaal Darwinisme, dat witte mensen aan de bovenkant van het dierenrijk plaatste en zodoende 'natuurlijk' verantwoordelijk werden voor het overheersen van niet-Europese inheemse bevolking.

De Verenigde Naties riepen het decennium 2011–2020 uit tot het Derde Internationale Decennium voor het Uitwissen van het Kolonialisme ("Third International Decade for the Eradication of Colonialism").[1]