Koelmiddel

Een koelmiddel is een stof die dient voor het transporteren (afvoeren) van warmte. Het kan zowel gaan om het afvoeren van 'ongewenste' warmte (zoals bij automotoren, zie koelvloeistof (auto)) als om het afvoeren van de warmte om die vervolgens nuttig te gebruiken, zoals in energiecentrales. Koelmiddelen kunnen vloeibaar of gasvormig zijn. In het eerste geval spreekt men vaak van een koelvloeistof. Wanneer het medium bovendien van fase verandert en gebruikt wordt om een object of ruimte te koelen tot beneden de omgevingstemperatuur, spreekt men ook wel van een koudemiddel ter onderscheiding van een 'passief' koelmiddel dat slechts tot (iets boven) de omgevingstemperatuur kan koelen.

Koelmiddel wordt gebruikt bij het frezen van een stuk metaal.

Toepassingen

Motoren: Bij verbrandingsmotoren ontstaat doorgaans veel warmte die niet nuttig gebruikt kan worden, maar die wel moet worden afgevoerd om de motor niet te beschadigen. Bij de consument is dit aspect vooral bekend van de automotor, die soms luchtgekoeld is, maar meestal afhankelijk is van koelvloeistof.

Energiecentrales: Bij thermische energiecentrales wordt doorgaans warmte opgewekt die vervolgens moet worden afgevoerd om ze nuttig te kunnen gebruiken. Men spreekt dan meestal niet van koelmiddel, behalve bij kerncentrales, waar het afvoeren van de warmte ook noodzakelijk is voor de beheersing van de installatie, zie onder. Wanneer de stoomopwekking plaatsvindt in een gesloten circuit, moet de stoom na uit de turbine te zijn gekomen opnieuw vloeibaar worden gemaakt. Dit gebeurt in een condensor waar koelwater voor de benodigde afkoeling zorgt.

Kernreactoren: Kernreactoren wekken meestal zoveel warmte op dat het moet worden afgevoerd. Dit geldt zeker voor kerncentrales, waar de warmte ook wordt gebruikt om de elektrische energie op te wekken, maar ook voor de meeste reactoren die niet voor energieproductie bedoeld zijn (onderzoeksreactoren). Als koelmiddel kan water worden gebruikt wanneer de modererende eigenschap van water ook gewenst is, of zwaar water wanneer betere moderatie nodig is. In andere gevallen gebruikt men bijvoorbeeld een inert gas (koolstofdioxide of helium) of vloeibaar metaal (zie kweekreactor).

Metaalbewerking: Bij veel verspanende bewerkingen, zoals boren en frezen, komt veel warmte vrij door wrijving. Om te voorkomen dat het werkstuk of werktuig beschadigd raakt door de hoge temperaturen, past men in bepaalde gevallen een koelmiddel toe, doorgaans een vloeistof. Zo'n vloeistof dient vaak tevens als smeermiddel.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.