Ko van Dijk jr.

Zijn ouders Ko van Dijk en Jetty Riecker waren acteurs. Van Dijk besloot op zestienjarige leeftijd zijn vaders voorbeeld te volgen en acteur te worden; hij werd echter tot drie keer toe niet toegelaten tot de toneelschool. Zijn vader nam hem vervolgens onder zijn hoede en gaf hem een plaats in zijn gezelschap Het Schouwtooneel.

Als kind van een acteursechtpaar genoot Van Dijk een zeer vrije opvoeding, wat waarschijnlijk mede leidde tot zijn moeilijk beheersbare en egocentrische gedrag. Van Dijk was een emotioneel mens, soms driftig, soms vrolijk of bedroefd, maar altijd uitbundig. Hij trouwde zes keer, achtereenvolgens met Emma Lucretia ("Emmy") Scholte (1904-2003, mensendiecktherapeute), Elly van Stekelenburg (actrice), Ellen de Thouars (actrice), Teddy Schaank (actrice), Barbara Verkaik (toneelkleedster) en Pia van den Hurk (verpleegkundige), dochter van de bekende Drentse verzetsstrijder Peter van den Hurk, die hij in het ziekenhuis waar zij werkte, had ontmoet toen hij aan zijn heup werd geopereerd. Alle huwelijken eindigden in een scheiding. Alleen uit zijn laatste huwelijk werden kinderen geboren, twee zoons, Peter-Jan en Kees.

Van Dijk debuteerde in 1932 in "De Kingsfordschool", een stuk van Cissy van Marxveldt. Hij speelde vervolgens onder meer in stukken van Vondel ("Gijsbrecht van Aemstel"), Shakespeare ("De Koopman van Venetië" en "De Getemde Feeks") en Bredero ("De Klucht van de Koe"). In de oorlog werkte hij door en regisseerde hij enkele stukken (waaronder "Het Bonzend Hart" van Edgar Allan Poe) en was hij actief in het cabaret "De Koplamp" met Wim Ibo en Cees Laseur.

Ko van Dijk bereidt zich voor op "Requiem voor een zwaargewicht" (1959)

Van Dijks grote doorbraak kwam in de jaren vijftig met de stukken "De drie zusters", "Dood van een handelsreiziger" (als Bif), "Othello", "Van de brug af gezien" en "Hendrik IV". Hij werd in deze tijd twee keer benoemd tot acteur van het jaar. In 1957 zorgde Van Dijk voor veel ophef in de pers door de hem dat jaar toegekende "Louis d'Or" (de prijs voor de beste toneelspeler van het jaar) publiekelijk te weigeren. Hij was geïrriteerd over de jury die in zijn rapport veel commentaar had op zijn manier van spelen en hem allerlei tips gaf om die te verbeteren. In 1972 ontving Van Dijk uit handen van Paul Steenbergen de Albert van Dalsumring.

Vanaf de jaren vijftig was Van Dijk ook actief als hoorspelacteur en speelde hij in televisiefilms en -series. Een stuk, waarmee hij veel succes oogstte en dat wel zijn doorbraak op televisie genoemd werd was "Requiem voor een zwaargewicht" (1959). Ook was hij te horen in de populaire hoorspelen "Mimosa", "Koek en Ei" en "Biels en Co". Televisie en radio zorgden ervoor dat Van Dijk niet alleen bij het theaterpubliek maar ook landelijk bekend werd. Het sluitstuk van zijn carrière in 1978 was zijn rol als Boer Bonte in de televisieserie "Dagboek van een herdershond" onder regie van Willy van Hemert. Hierna ging hij op tournee met het stuk "Herfst in Riga", waarin hij speelde met Mary Dresselhuys. De laatste voorstelling was op vrijdag 5 mei 1978.

Ko van Dijk overleed de dag erop, op zaterdag 6 mei, aan een verwaarloosde longontsteking, gevolgd door een hartinfarct, alleen in zijn flat in Den Haag, op 61-jarige leeftijd. Op dezelfde dag stierf ook zijn collega Piet Muijselaar.

Het lichaam van Van Dijk werd opgebaard in de Koninklijke Schouwburg te Den Haag, waar vrienden en collega's een erewacht betrokken. Vanuit de schouwburg werd Van Dijk op 11 mei overgebracht naar begraafplaats Westduin. Een lange stoet vakgenoten volgde de baar en langs de route stonden rijen bewonderaars. Jeroen Krabbé omschreef het later als een staatsbegrafenis. "De mensen namen eerbiedig hun hoed af toen de stoet passeerde. Ik had nog nooit zoiets meegemaakt."

• Jenny (speelfilm, 1958) - de vader van Jenny, acteur
• Pension Hommeles (televisieserie, 1957-1959) - gastrol als Filmproducent
• Requiem voor een zwaargewicht (televisiefilm, 1959) - Mountain Malloy, bokser
• Het grote mes (televisiefilm, 1960) - rol onbekend
• De zaak M.P. (speelfilm, 1960) - Philidoor Peters
• De komiek (televisiefilm, 1962) - rol onbekend
• De opvolger (toneelregistratie, 1965)
• Box en Cox (televisiefilm, 1965) - rol onbekend
• Een Florentijns treurspel (televisiefilm, 1965) - Simone
• De man, de vrouw en de moord (televisiebewerking, 1966)
• Ja Zuster, Nee Zuster (televisieserie, 1967) - Johan de Groot (Afl., De knödel)
• Mooi weer vandaag (televisiebewerking, 1971) - Max
• Karakter (mini-serie, 1971) - Arend Barend Dreverhaven
• Uilenspiegel (televisieserie, 1973) - keizer Karel V
• Naakt over de schutting (speelfilm, 1973) - Higgins
• Vader en zoon (televisieserie, 1974) - Buurman
• Durmazon (televisieserie, 1974-1975) - Sikkel
• Cyrano de Bergerac (toneelregistratie, 1975) - Le Bret
• Een Vuile Egoïst (toneelregistratie, 1976) - Victor
• Liefde half om half (televisiefilm, 1976) - Frank Foster
• Pygmalion (televisiefilm, 1976) - Alfred Doolittle
• Dagboek van een herdershond (televisieserie, 1978) - boer Nicolaas Bonte
• Standrecht (televisiefilm, 1977) - Passetti
• Marius, Fanny en César (televisieserie, 1977) - César
• Erik of het klein insectenboek (televisieserie, 1979) - Glimworm

• Mimosa
• Albert de Koning in Koek & ei, (1957–1960)
• Biels en Co, (1968–1972)

• Louis d’Or voor zijn rol in Tartuffe (1957).
• Albert van Dalsumring (1972).
• Gouden Televizierring voor Dagboek van een herdershond (1978).

• Info over toneelrollen van Ko van Dijk jr. bij de Theaterencyclopedie
• Uitgebreide toneel-biografie - Huijgens ING

Lectuur

• I. Schöffer, 'Dijk (jr.), Ko van (1916-1978)', in: Biografisch Woordenboek van Nederland 4 (1994)
• Theater Instituut Nederland
• Ko van Dijk op bdnwiki.nl, een wikimediaproject voor bekende dode Nederlanders

Zie de categorie Ko van Dijk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.