Kerkliedwiki

Een half jaar voor het verschijnen van het “Liedboek 2013”, Het Liedboek - zingen en bidden in huis en kerk, bedacht Lydia Vroegindeweij, bestuurslid van de Stichting Kerkmuziek Netwerk, dat het goed zou zijn als alle informatie over kerkliederen beter vindbaar zou worden gemaakt, ongeacht in welke bundel ze zijn opgenomen. De meeste grote liedbundels nemen veel eerder gepubliceerde liederen op. Voor een kerkmusicus is het fijn om te weten dat een lied ook in een andere bundel voorkomt, waarvan hij of zij de begeleidingsbundel in de kast heeft staan. Voor een liturg/voorganger is het fijn om een lied te kunnen kiezen dat goed aansluit bij een viering. Voor iedere gebruiker is het praktisch als een lied ook direct beluisterd kan worden. Het doeltreffend ontsluiten van alle kerkliederen voor verschillende doelgroepen was het idee waarmee het project is gestart. En dat doel heeft Kerkliedwiki nog steeds.[1]

De doelstelling is: het maken van een online encyclopedie met praktische en boeiende achtergrondinformatie over kerkliederen, met voor elk lied een eigen artikel en met eenvoudige mogelijkheden van doorverwijzing. De keus viel al snel op een MediaWiki-toepassing, net als Wikipedia. En net als Wikipedia wordt de informatie ook helemaal aangeleverd door vrijwilligers. De regelmatige Schrijfdagen vormen een kristallisatiepunt in de samenwerking tussen die vrijwilligers.

Bij kerkliederen moet gedacht worden aan de volle breedte van het kerkmuzikale repertoire: van klassiek en orthodox tot hedendaags en evangelisch.[2]

Omdat op de tekst van de meeste kerkliederen auteursrechten rusten, kan de volledige tekst van een kerklied niet altijd worden weergegeven. Wel kan kort geciteerd worden. Daarnaast wordt gebruikgemaakt van woordwolken, om gebruikers van Kerkliedwiki een beeld te geven van de gebruikte woorden in een lied.[3]

Op Kerkliedwiki wordt gebruikgemaakt van Semantic MediaWiki. Daardoor zijn de mogelijkheden om de wiki te doorzoeken erg groot. Het is bijvoorbeeld mogelijk een lied te zoeken voor de kerst, geschikt voor kinderen, en ook geschikt voor de aanvang van de dienst. De informatie in de wiki wordt daartoe ingevoerd met behulp van standaardformulieren, vergelijkbaar met een “infobox” op Wikipedia.

Er zijn al enkele voorbeelden op Kerkliedwiki, waar met behulp van semantische technieken liederen eenvoudig kunnen worden geselecteerd.[4]

Eerste Kerkliedwiki Schrijfdag

Kerkliedwiki organiseert regelmatig Schrijfdagen in de Lutherse kerk te Amersfoort, die meestal worden afgesloten met een viering. De eerste schrijfdag vond plaats op 27 september 2014.[5]

Net als op Wikipedia worden goede artikelen in de "etalage" geplaatst. Via deze "etalage" kan men een goede indruk van de Kerkliedwiki krijgen[6]. Hier worden artikelen opgenomen die al een goed beeld geven van de informatie die in Kerkliedwiki wordt gegeven.

Januari 2016 bedroeg het aantal inhoudelijke pagina's 4.342 en het totaal aantal bewerkingen 29.237.[7]

In maart 2017 is een grote collectie verwijzingen (circa 40.000) naar begeleidingen, voorspelen en koorbewerkingen opgenomen, bedoeld voor organisten en (koor)dirigenten. Per melodie wordt er verwezen naar bewerkingen van die melodie door verschillende componisten, zoals Johann Sebastian Bach. Bij het Liedboek voor de Kerken stelde organist Liewe Tamminga in 1984 een dergelijke lijst samen. Deze nieuwe collectie verwijzingen is gemaakt door Ronald van Drunen.[8]

Op 3 februari 2018 werd het eerste lustrum van Kerkliedwiki gevierd met een feestelijke (tiende) bijeenkomst in de Amersfoortse Zwaan. Daarvan maakte onder andere het Kerkliedwiki Festival deel uit.[9] Het festival omvatte zes korte colleges door Sytze de Vries, Michaël Steehouder, Cees-Willem van Vliet, Willem-Jan Dekker, Janneke Nijboer en Willeke Smits. Daarnaast werden statistieken en anekdotes over de jarige Kerkliedwiki gepresenteerd. Tijdens het festival ging een nieuwe vertaling in première van Maarten Luther's lied Mit Fried und Freud ich fahr dahin. De vertaling werd gemaakt door Sytze de Vries. De koorbewerking is van Cees-Willem van Vliet.