Kasteel van Tielen

Vermelding Tielen op kaart van Hertogdom Brabant uit 1645 gemaakt door Joan Blaeu

Het kasteel van Tielen is vermoedelijk een van de oudste gebouwen uit de streek. Reeds in 1096 stond er hier een omwalde wachttoren. Het huidige kasteel gaat terug tot de 14de eeuw en opgericht ter plaatse van een voorheen versterkte en omgrachte hoeve. Het kasteel en de watermolen van Tielen zijn steeds eigendom geweest van de heren van Tielen. Tot ze in de 20e eeuw verkocht zijn door erfgenamen. Het Kasteel was jarenlang de residentie van de heren van Tielen; de eerste heer van Tielen was Jan van Duffel-Berthout uit Grimbergen, hij erfde Tielen in 1320 van Hendrik IV Berthout; het is waarschijnlijk zijn opvolger, Hendrik van Duffel Berthout, die het kasteel liet bouwen rond 1350 en er kwam wonen. Door huwelijk en erfopvolging kwam het kasteel en de watermolen van Tielen naderhand in handen van diverse adellijke families. De laatste heer van Tielen was Filip Van der Gracht de Rommerswael die door de Franse Revolutie zijn eigendom verloor in op 7 december 1810. In 1826 werden de aangeslagen goederen teruggegeven aan de erfgenamen. In 1958 werd het kasteel voor de eerste maal verkocht.

Herbouwd in traditionele bak- en zandsteenstijl in de 16de-17de eeuw. Het koetshuis werd in 1688 bijgebouwd. Het kasteel is rond 1830 omgevormd tot zomerverblijf, gepaard gaande met een algemene restauratie, waardoor een groot deel van het middeleeuwse karakter verloren ging, zo verdwenen onder meer de twee trapgevels van het eigenlijke kasteel, evenals de kruiskozijnen en het gebouw ten noorden aansluitend op deze vleugel met gevangenis op de benedenverdieping en de kapel erboven. De hoofdingang verhuisde van de Hofdreef naar de Gierlebaan en bleef bewaard in de huidige Kasteeldreef. Ook het poortgebouw werd in de 19de eeuw ten dele gesloopt, zodat de wachtplaats boven de toegang verdween.

In het begin van de jaren 1970 opnieuw gerestaureerd door wijlen Marcel Dams (1925-2016) en Emilienne Verboven (1929-2019) en deels heropgebouwd in 16de-17de-eeuwse stijl met onder meer het ten dele opnieuw aanbrengen van kruiskozijnen in de kasteelvleugel, de heropbouw van de bovenste verdieping van het poortgebouw en gezien van op de straat het gebouw rechts naast de kasteelvleugel. Dit naar het beeld van oude gravures van het kasteel.

• Kasteel Tielenhof Inventaris Onroerend Erfgoed
• Kasterleer, Uw avontuur ligt in onze natuur (PDF), vlaanderen.be
• Publicatie Taxandria (PDF),p.12-27, taxandriavzw.be