Kaasmarkt (Alkmaar)
De kaasmarkt in Alkmaar is een traditionele Nederlandse kaasmarkt. De markt vindt plaats op het Waagplein, voor het monumentale Waaggebouw.
De kaasmarkt is al meer dan vier eeuwen een traditie. In de 18e eeuw werd vier dagen per week kaasmarkt gehouden, en deze duurde tot 1 uur 's nachts. Gemiddeld werd per marktdag 300 ton kaas omgezet. Sinds 1939 is Alkmaar de enige stad die nog kaas verhandelt op deze traditionele wijze.
De markt wordt tegenwoordig elke vrijdagochtend in de periode van april tot en met september gehouden en jaarlijks door 100.000 mensen bezocht. Er is uitleg in verschillende talen: Nederlands, Duits, Engels, Frans en Spaans.
Werkwijze
Er zijn vier vemen (ploegen te herkennen aan de kleur van het lint rond de strooien hoed) van kaasdragers die zich bezighouden met het aan- en afvoeren van de platte, Zuid-Hollandse (Goudse) kaas. Op de kaasmarkt lopen de kaasdragers van het Alkmaarse Kaasdragersgilde in vier verschillende kleuren: geel, rood, blauw en groen. Alle kaasdragers dragen een wit pak met strooien hoed. De kaasdragers hebben verschillende benamingen.
- Een vastman is een ervaren kaasdrager.
- De tasman is de oudste kaasdrager, en draagt een zwart leren tas op zijn buik. Hij zet bij het wegen van de kaas de gewichten op de weegschaal.
- De overman is de voorman van het veem, en is herkenbaar aan een zilveren schildje met lintje in de kleur van zijn veem. De overman wordt voor een periode van twee jaar benoemd.
- De kaasvader is opzichter over alle vier de vemen. Hij draagt een zwarte stok met zilveren knop.
- De provoost wordt door de kaasdragers de 'beul' genoemd, omdat hij voor het gildebestuur de laatkomende kaasdragers noteert en de boete daarvoor int. Hij draagt een zilveren kaasberrie.
- De knecht wordt, net als de provoost, door het gildebestuur benoemd en heeft de functie van klusjesman.
De kazen worden geproefd, gekeurd, gekocht en gewogen in en om de Waag. Meestal worden rond de acht kazen per berrie (draagbaar) aangevoerd, dit weegt samen rond 160 kilo, door twee kaasdragers. De prijs van de kaas wordt bepaald bij handslag. In het verleden werd er hoofdzakelijk Noord-Hollandse (Edammer) kaas verhandeld.
Om 10:00 uur luidt de aanvangsbel en begint de kaasmarkt. De zetters beladen de karakteristieke kaasberries, die door de kaasdragers naar de weegschaal worden gedragen. Aldaar wordt de kaas gewogen. Op het plein bepalen keurmeesters de kwaliteit van de kaas en onderhandelen handelaren over de prijs. Dit gaat traditioneel gepaard met handjeklap. Om 13.00 uur luidt de Waagtorenklok ten teken van het einde van de kaasmarkt.
Wetenswaardigheid
Naast het Alkmaarse kaasmeisje zijn in 2019 ook de zogenaamde kaasjongens van start gegaan op de Kaasmarkt. Kaasjongens en -meisjes gaan in Nederlandse klederdracht op de foto met bezoekers van de kaasmarkt[1].
| Bronnen en Externe link |