Jeugdhuis
Een jeugdhuis is een vereniging van jongeren die meestal door jongeren zelf opgericht wordt. De term dekt niet echt de betekenis, aangezien niet alle jeugdhuizen over een eigen lokaal of huis beschikken, maar hun toevlucht moeten nemen tot een zaal. De meeste jeugdhuizen beschikken echter wel over een eigen lokaal.
Juridisch
Jeugdhuizen worden in België meestal opgericht als vzw's. Steeds is er wettelijk een raad van bestuur vereist van minimaal drie personen. Op het vlak van boekhouding is er een enkelvoudige of een dubbele boekhouding vereist, afhankelijk van de grootte van de vzw, de omzet en het feit of er personen in loondienst zijn of niet.
Jeugdhuizen zijn gebonden aan wettelijk vastgelegde normen voor horeca en andere verenigingen. Zo zijn ze steeds verplicht om SABAM te betalen, hoewel er wel speciale regelingen zijn voor jeugdhuizen. Andere verplichtingen zijn bijvoorbeeld het betalen van billijke vergoedingen en het aanvragen van drankvergunningen aan te vragen. Verder is er een vergunning nodig voor het bereiden van voeding indien er binnen het jeugdhuis voor een speciale activiteit gekookt zou worden.
Wat betreft het gebouw dat ze, al dan niet in bruikleen, betrekken dient het betreffende jeugdhuis zelf de regelgeving inzake brandveiligheid, rookzones en dergelijke op te volgen.
Sociaal
De primaire doelstelling van jeugdhuizen is het creëren van een ruimte waar jongeren met elkaar in contact kunnen komen. Hoewel er in jeugdhuizen meestal alcohol geschonken wordt, is wettelijk verboden om alcohol te schenken aan jongeren onder de achttien jaar. Meestal worden in jeugdhuizen jongeren vanaf veertien jaar toegelaten, dus moet hier wel streng op toegezien worden.
Verder houden jeugdhuizen zich over het algemeen bezig met het organiseren van een uitgebreid gamma aan activiteiten voor jongeren, zoals optredens, fuiven, vormingsavonden en filmavonden.
Hiërarchisch wordt binnen een jeugdhuis vaak een onderscheid gemaakt tussen:
- raad van bestuur: zorgen voor de dagelijkse werking op juridisch vlak, bestaat wettelijk uit minimum drie personen.
- actieve leden: zorgen voor de dagelijkse werking op praktisch vlak, werken actief mee aan activiteiten en nemen zelf initiatief om activiteiten te organiseren en uit te werken. De leden van de RvB zijn automatisch actieve leden.
- leden: leden zijn lid, ze krijgen verschillende voordelen zoals kortingen bij activiteiten maar participeren niet in de praktische organisatie.
- bezoekers, sympathisanten: deze zijn geen lid, ze bezoeken het jeugdhuis, drinken iets en/of nemen deel aan activiteiten. Ze genieten echter geen financiële voordelen die leden wel hebben.
Deze benamingen zijn niet vastgelegd noch verplicht. De enige verplichting inzake human-built is een Raad van Bestuur met minimum 3 personen zetelend, waaronder de voorzitter, penningmeester en secretaris.
Economisch
Een jeugdhuis is meestal een vereniging zonder winstoogmerk (vzw). De opbrengsten die een jeugdhuis ophaalt, dienen dus rechtstreeks geïnvesteerd te worden in de werking (en kunnen niet uitbetaald worden aan bijvoorbeeld de bestuurders van de vzw). De meeste jeugdhuizen in Vlaanderen draaien volledig op vrijwilligers: jongeren die het jeugdhuis openen en allerlei activiteiten organiseren.
Bijna alle jeugdhuizen in Vlaanderen zijn erkend door het gemeentebestuur en ontvangen subsidies. Als het jeugdhuis aan bepaalde voorwaarden voldoet (bijvoorbeeld het aantal openingsuren per week) dan ontvangen ze gelden van de gemeente waarmee ze hun werking verder kunnen uitbouwen.
Sommige jeugdhuizen in Vlaanderen hebben ook een beroepskracht in dienst. Een personeelslid die de jongeren ondersteunt in de uitbouw van hun jeugdhuis. Hij/zij helpt mee de activiteiten organiseren, regelt vaak heel wat administratie, engageert en motiveert de vrijwilligers, is een vast aanspreekpunt in het jeugdhuis, en meer. Deze beroepskracht kan zowel op de loonlijst van het gemeentebestuur als die van het jeugdhuis staan.
Overkoepelende organen
Jeugdhuizen in Vlaanderen kunnen aansluiten bij een jeugdhuisfederatie zoals Formaat jeugdhuiswerk Vlaanderen (afgekort Formaat). De federatie JEF is ontbonden zodat Formaat de enige jeugdhuisfederatie in Vlaanderen is. Formaat bundelt ongeveer 400 leden jeugdhuizen. Zij is ontstaan uit een fusie van de vroegere jeugdhuiskoepels VFJ en JGM (sinds 2007).
Ze bieden ondersteuning, begeleiding en ook kadervorming. Verder doen ze aan belangenbehartiging van de jeugdhuizen door te participeren aan verschillende overlegtafels. Thema's waarop zij proberen te wegen zijn fuifbeleid, subsidies, SABAM, billijke vergoeding, etc.
