Jan van Hooff (primatoloog)

Van Hooff groeide op in Burgers' Zoo in Arnhem, waar zijn vader en moeder directeuren waren. Zijn grootvader van moederszijde, Johan Burgers, had het dierenpark opgericht. Zijn broer Antoon was er later directeur. Jan van Hooff studeerde biologie in Utrecht en Oxford bij Niko Tinbergen en Desmond Morris. Hij promoveerde op een onderzoek naar sociaal gedrag en communicatie bij mensapen. Vooral zijn vergelijkende studies over gelaatsexpressies bij apen en mensapen, in het bijzonder over de evolutie van lachen en glimlachen, hebben de aandacht getrokken. Van 1980 tot 2001 was hij hoogleraar ethologie en socio-ecologie aan de Universiteit Utrecht waar hij vooral studies deed naar de sociale processen, het sociaal gedrag en de sociale organisatie van dieren, in het bijzonder primaten zoals orang-oetans en chimpansees. Van 1996 t/m 1999 was hij vervangend hoogleraar aan de Universiteit Wageningen. Hij bekleedde gasthoogleraarschappen aan de Universiteit Zürich (1988) en aan de École Normale Supérieure in Parijs (2001). Hij is honorair professor aan de Universitas Nasional te Jakarta, Indonesië.

Recent onderzoek richtte zich op de socio-ecologie van enkele primatensoorten in veldwerkprojecten in Indonesië en op de regulatie van sociale betrekkingen, bestudeerd in gevangenschapskolonies, onder andere in de chimpanseekolonie van Burgers’ Zoo. Daarbij ging het vooral om vragen als: Hoe gaan dieren die met elkaar in groepsverband samenleven om met conflicten en hoe lossen ze die op (o.a. verzoeningsgedrag).

Momenteel is hij onder meer wetenschappelijk directiemedewerker van de Koninklijke Burgers' Zoo te Arnhem. Hij was tot voor kort secretaris-generaal van de International Primatological Society en voorzitter van het Jane Goodall Instituut Nederland. Verder is Van Hooff lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Daarnaast was hij een van de vaste gasten in het praatprogramma RTL Late Night.

Verscheidene van zijn oud-leerlingen, van wie Frans de Waal het meest bekend is, hebben inmiddels een internationaal vooraanstaande wetenschappelijke positie.

Van Hooff presenteerde in de jaren zestig samen met zijn broer Zoo Zoo. Een maandelijkse show over dieren uitgezonden door de AVRO.

Naast vaste tafelgast bij RTL Late Night was hij meerdere malen te gast in De Wereld Draait Door en Pauw & Witteman. In 2013 was Van Hooff als spreker en deskundige betrokken bij de tv-programma NTR Academie.

• 1971, Aspecten van het sociale gedrag en de communicatie bij humane en hogere niet-humane primaten. Rotterdam, 1971 (academisch proefschrift Rijksuniversiteit Utrecht).
• 1977, Agressief gedrag, oorzaken en functies, P.R. Wiepkema en J.A.R.A.M. van Hooff. Utrecht, Bohn, Scheltema & Holkema. ISBN 90 313 0057 8.
• 1990, Oorlog; multidisciplinaire beschouwingen over groepsagresie en oorlog., J.A.R.A.M van Hooff, J.M.Rabbie & G. van Benthum van den Bergh, Hoogezand, Stubeg (ISBN 90 65 23 0548).
• 2001, Economics in Nature. Social Dilemma’s, Mate Choice and Biological Markets, red. Ronald Noë, Jan A.R.A.M. van Hooff en Peter Hammerstein. Cambridge University Press, ISBN 9780521650144, ISBN 0521650143.
• 2004, Dierbare Ruimte. A.Betsky en J. van Hooff, Hilversum, Aedes-Forum voor Inspiratie en Zingeving, ISBN 90-5009-245-4.
• 2006, Gedragsbiologie. Een hoorcollege over de evolutie van de moraal. Home Academy Publishers, 2 CD's - ISBN 978-90-8530-041-0. Samenvatting: Lang werd aangenomen dat moraal was voorbehouden aan de mens. Maar Jan van Hooff laat zien dat ook dieren coalities aangaan, in harmonie proberen samen te leven en altruïstisch gedrag kunnen vertonen. Hoe leggen dieren hun ruzies bij, hoe zorgen ze voor elkaar en welke moraal hebben ze? Van Hooff vertelt energiek over de evolutionaire aspecten van de moraal bij mens en dier.
• 2008, Goedzak en het overleven van de sterkste. Alkmaar, Van Foreest Publiekslezing. ISBN 978-90-73131-12-5
• 2015, De symbiose van de mens en andere soorten, een voortdurende bron van conflict. Huizen, Stichting Animales. ISBN 978-90-824542-0-8.
• 2019, Gebiologeerd. Uitgeverij Spectrum, ISBN 978-90-0036-501-2