Jan de Rooij (verzetsstrijder)

Eind 1944 was Nederland voor de helft bevrijd. De geallieerden lagen voor Merwede en Maas. Het Land van Heusden en Altena was bezet gebied, Sprang-Capelle aan de overkant was reeds bevrijd. De Duitsers begonnen op 16 december het Ardennenoffensief. Tevens trokken ze zich in het Land van Heusden en Altena samen met 16.000 manschappen om een doorsteek te maken, een tweede front om de haven van Antwerpen weer in te nemen. Uiteindelijk is dat niet doorgegaan, vermoedelijk wegens het mislukken van het Ardennenoffensief. De Canadezen hadden Noord-Brabant bevrijd, samen met Poolse divisies. Een Canadese divisie had zich rondom Oirschot en Boxtel teruggetrokken om bij te komen.

Jan de Rooij, arbeider in een schoenfabriek, sloot zich aan bij Groep André, een lokale verzetsorganisatie. Om ervoor te zorgen dat de geallieerden op de hoogte waren van wat er zich achter het front afspeelde, werden twee spionnen met zender naar het land van Heusden en Altena gestuurd. Een van hen was De Rooij. Zij hadden direct radiocontact met de zender op de zolder van het oude raadhuis van Capelle.

De Rooij verbleef bij een bekende in Dussen en deed zich voor als boerenknecht. Op de zolder van de schuur van het boerenhuis werd de zender verborgen. Daarmee seinde hij gegevens van het Duitse front en de troepen door naar Capelle. Zo werd bevestigd dat er een grote troepenmacht werd samengesteld in het land van Heusden en kon hij de precieze locaties van de geschutstellingen doorgeven. Deze werden systematisch gebombardeerd. De Duitsers gingen daardoor op onderzoek uit en vonden uiteindelijk de zender op zolder. Het boerengezin en een toevallige bezoeker werden tegen de muur gezet. De Rooij heeft zich toen aangegeven, reden voor de Duitsers om de gijzelaars vrij te laten. Hij werd gevangengezet en naar Amsterdam gebracht. Daar bleef hij zwijgen onder verscheidene verhoren. Hij is op 6 januari 1945 gefusilleerd.

Monument Jan de Rooy in 1994.

• Een half jaar na zijn dood, op 7 juli 1945, werd het stoffelijk overschot van De Rooij met militaire eer herbegraven op de algemene begraafplaats aan de Tilburgseweg in Sprang. Het grafmonument is voorzien van een kunstwerk ter nagedachtenis aan zijn verzetswerk.
• In 1947 werd in Sprang een scoutinggroep opgericht. Deze kreeg, na eerst toestemming aan De Rooij's moeder te hebben gevraagd, de naam van de verzetsstrijder. Sindsdien heet deze vereniging Scouting Jan de Rooij.
• Aan de Tilburgseweg (Sprang) staat het Monument voor Jan de Rooij, dat in 1954 werd opgericht. Dit monument herdenkt De Rooij in het bijzonder maar ook groep André in het algemeen.
• In Sprang bevindt zich de Jan de Rooijstraat. Ook in Kaatsheuvel, Dongen en Oss zijn straten naar De Rooij vernoemd.

Over De Rooij wordt wel gezegd dat hij de redder was van Brabant. Echter: de geallieerden waren al eerder op de hoogte van de samengetrokken troepenmacht, het bericht van De Rooij bevestigde dit alleen. Wel redde hij het boerengezin het leven.

Ook zou hij volgens de verhalen achter een wagen naar Amsterdam zijn gesleept; dit is een verhaal dat nergens bevestigd wordt.

• De Rooijs achternaam wordt ook wel als ‘de Rooy’ geschreven. Uit de archieven van de burgerlijke stand blijkt echter dat zijn naam met een lange ij wordt geschreven, ‘de Rooij’ dus.

• Kapelsche Veer

• Wie was Jan de Rooij?, Heemkundevereniging Sprang-Capelle
• Monument voor Jan de Rooij (nr 541)
• 'In Memoriam Jan de Rooij', De Zwerver, weekblad der GOIWN. en LO.-LKP.-Stichting, 5e jaargang no. 33 (2 dec. 1949), p. 19
• Joep Naninck, 'KP-NOORD-BRABANT-WEST', in: Het Grote Gebod. Gedenkboek van het verzet in LO en LKP tijdens de Tweede Wereldoorlog (zie http://lo-lkp.nl/), pp. 570-578