Jaap Scholten

Scholten werd in 1963 geboren in Enschede in een familie van fabrikanten als jongste zoon van textielfabrieksdirecteur Harm Scholten (1933) en diens eerste echtgenote Helena Catharina Albertina Stork.[1] Aan vaderszijde textielfabrikanten, aan moederszijde machinebouwers (de Storkfamilie), beide behorend tot de grondleggers van de Nederlandse industrie. Een wereld die echter te gronde ging in Scholtens jeugd. In zijn jongensjaren verhuisde de familie twintig keer. Hij studeerde industriële vormgeving aan de Technische Universiteit Delft, grafische vormgeving aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam en sociale antropologie aan de Central European University in Boedapest. Hij trouwde in 1992 met jkvr. mr. Ilona Margaretha Gabrielle Jankovich de Jeszenice, telg uit het geslacht Jankovich de Jeszenice.

Tijdens zijn academietijd in Rotterdam publiceerde Scholten zijn eerste boek met verhalen bij uitgeverij Thomas Rap. Scholten is een schrijver van proza met autobiografische inslag. Zijn romans hebben mannelijke ik-personen die hechten aan vrijheid en avontuur, en worstelen met de tradities van hun vermogende en gesloten families. Hij debuteerde in 1990 met de verhalenbundel Bavianehaar & chipolatapudding. In 1995 volgde zijn eerste roman, Tachtig, in 2000 gevolgd door Morgenster, over de treinkaping van 1977. In 2002 verscheen hiervan een Duitse vertaling, Morgenstern, nadat in 1998 al Scholtens eerste roman was vertaald met de titel Achtzig. In 2008 verscheen zijn derde roman, De wet van Spengler. Verder schreef hij artikelen en werkte mee aan televisieproducties.

Enkele jaren geleden vestigde Scholten zich met zijn gezin in Boedapest. Over het leven daar schreef hij enkele jaren columns in NRC Handelsblad, die gebundeld werden in Heer en meester (2008). Deze bundel werd in 2009 in het Hongaars vertaald met als titel Jó itt nekem!? In 2010 verscheen Kameraad Baron, een deels op eigen onderzoek en tientallen interviews gebaseerd verslag van de ondergang van de Hongaars-stammige aristocratie in het sedert 1920 tot Roemenië behorende Transsylvanië. Het boek werd geselecteerd voor de shortlist van de Bob den Uyl-prijs voor het beste reisboek van 2011 en bekroond met de Libris Geschiedenis Prijs 2011. Daarnaast publiceert Scholten reisverhalen in de serie De avonturen van Jaap Scholten, die verschijnt bij uitgeverij Contact.

Op 11 april 2014 verscheen Horizon City, een onvolledig en historisch niet noodzakelijkerwijs altijd correct portret van een familie van opgejaagde menisten, grootindustriëlen, kleinwildjagers, landhuizenbouwers, collectioneurs, dromers, polygame avonturiers en dappere vrouwen.[2][3]

In november en december 2010 presenteerde hij voor de VPRO het televisieprogramma Oostwaarts!, waarin hij op zoek ging naar de allengs vergeten werelden van het oude Oost-Europa.

• Bavianehaar en chipolatapudding, 1990
• Tachtig, roman, 1995
• Gatecrashen bij de tsaar, 1998
• Morgenster, roman, 2000
• Reisavonturen & bedevaartstochten, 2002
• De wet van Spengler, roman, 2008
• Heer & Meester. Berichten uit de voormalige dubbelmonarchie, 2008
• De avonturen van Jaap Scholten. Van Oldenzaal tot Ouaguadougou, verhalen, 2010
• Kameraad Baron. Een reis door de verdwijnende wereld van de Transsylvaanse aristocratie, 2010
• Horizon City, 2014 (familiekroniek, onder meer over zijn tante Ankie Stork)
• Suikerbastaard, 2020
• Meneer Frans, De laatste Stork bij Stork, 2019. Exclusieve uitgave voor Bookstore Day. Vanaf augustus 2018 eerder exclusief verkrijgbaar bij de voorstelling STORK!.

• 1995: Longlist AKO Literatuurprijs voor Tachtig
• 2000: Longlist AKO Literatuurprijs voor Morgenster
• 2009: 'selexyz uitgelezen keuze' voor De wet van Spengler
• 2011: Shortlist Bob den Uyl-prijs voor Kameraad Baron
• 2011: Libris Geschiedenis Prijs voor Kameraad Baron
• 2014: Overijssels Boek van het Jaar 2014 voor Horizon City[4]

• Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)