Isaac zegent Jakob (Flinck)

Het thema van het schilderij gaat terug op een Bijbelverhaal uit Genesis, hoofdstuk 27:23. De oude, blinde Isaak zit in bed en geeft zijn zoon Jakob zijn zegen. Naast hen staat zijn vrouw Rebekka. Eigenlijk zou hij Esau moeten zegenen, als zijn eerst geborene, maar Rebekka zag liever dat diens tweelingbroer Jakob de zegen kreeg. Toen Esau een stuk wild voor zijn vader was schieten schoof Rebekka Jakob bij Isaac naar binnen. Omdat Esau ruigbehaard was bedekte ze Jakobs handen met een geitenvel, teneinde Isaac te misleiden. Dat lukte, want hoewel Isaak de stem van Jakob leek te herkennen, zegende hij hem toch en maakte hem daarmee tot zijn erfgenaam.

Flinck was een leerling van Rembrandt van Rijn en werkte van 1633 tot 1636 in zijn atelier. De invloed van Rembrandt op Flinck was in deze jaren en ook in de eerste jaren daarna vrijwel totaal[1]: hij nam zowel diens werkwijze, stijl als themakeuze over, zozeer dat Flincks schilderijen uit deze periode later regelmatig als een echte. Rembrandt werden aangezien. Ook Isaak zegent Jakob behoort tot deze categorie. De losse en soms ruwe werkwijze, gebruik makend van vingers en paletmes, de dikke klodders verf die werden aangebracht, het enigszins monochrome kleurenpalet, het gebruik van een sterk clair-obscur en het thematisch zoeken naar het psychologisch bepalende moment, zijn geheel overeenkomstig het werk van zijn leermeester. Flicks uitwerking van Isaac, met de wollige witte baard, herinnert ook sterk aan een aantal van Rembrandts figuren, zoals de profeet in Jeremia treurend over de verwoesting van Jeruzalem uit 1630.

De verwantschap tussen het werk van Flinck en Rembrandt werd door de laatste in 1656 op bijzondere wijze nogmaals onderstreept in zijn Jacob zegent de zonen van Jozef. Dat werk vertoont in alle opzichten gelijkenis met het hier besproken werk van Flinck, zozeer dat de vraag gerechtvaardigd is of Rembrandt zich in op zijn beurt niet ook heeft laten beïnvloeden door Flinck, in elk geval in de themakeuze. Denkbaar is ook dat ze gebruik hebben gemaakt van dezelfde modellen. Flinck maakte ook al een schilderij naar het thema van Isaac en Jacob in de periode dat hij werkzaam was in Rembrandts atelier.

• 
  Flincks eerdere versie, 1633-1636, gemaakt in het atelier van Rembrandt
• 
  Rembrandts Jacob zegent de zonen van Jozef, 1656, dat een sterke gelijkenis vertoont met Flincks werk.

• Judikje Kiers, Fieke Tissink: Der Glanz des Goldenen Jahrhunderts. Holländische Kunst des 17.Jahrhunderts. Gemälde, Bildhauerkunst und Kunstgewerbe. Waanders, Zwolle, 2000, blz. 88-89. ISBN 9040094365
• Din Pieters, et al.: Het Nederlandse Kunstboek. W-books, Zwolle, 2016, blz. 88. ISBN 9789462581104

• Het schilderij op de website van het Rijksmuseum
• De versie in het Museum Catharijneconvent