Ambrosis grottensalamander

De kleur is variabel; van groengrijs tot roodbruin en zeer donkergrijs met zeer onregelmatige oranje, witte of gele vlekken op de rug en staart die soms ontbreken. Er zijn exemplaren waarbij zelfs vlekken in alle kleuren voorkomen, deze dieren hebben vaak een metaalglans over het lichaam. De poten zijn meestal lichter gekleurd van de rest van de bovenzijde. Net als alle grottensalamanders is het lichaam klein en slank, de maximale lengte is 11 tot 12 centimeter inclusief staart, mannetjes blijven in de regel iets kleiner.[2] Andere kenmerken zijn de zwemvliezen tussen de tenen, die echter niet dienen om te zwemmen maar om een betere grip te hebben op de rotswanden, zodat de salamander loodrecht omhoog kan klimmen.

Het voedsel bestaat uit dieren die rond de grotten leven, zoals pissebedden, spinachtigen, wormen en springstaarten. Er wordt geen winterslaap gehouden en de salamander is het hele jaar actief. Als het te warm of te droog wordt worden de diepere grotten en spelonken opgezocht waar de temperatuur en luchtvochtigheid respectievelijk lager en hoger zijn en meer stabiel. De ideale luchtvochtigheid ligt boven de 80%, de beste temperatuur is tussen 3 en 15 graden Celsius, de temperatuur dient onder de 18 graden te blijven. Over de voortplanting van deze soort is weinig bekend. Net als alle grottensalamanders vindt er een volledige ontwikkeling in het ei plaats, zonder aquatisch larvestadium. De eitjes worden verstopt onder houtblokken of tussen de vochtige bladeren. Directe ontwikkeling heeft als nadeel dat het heel lang duurt, de kleine salamandertjes komen pas na tien maanden uit het ei en zijn dan iets langer dan twee centimeter.

De Ambrosi's grottensalamander komt voor in het uiterst noordwestelijke deel van Italië, een smalle kuststrook boven Corsica, en in het uiterst noordoostelijke deel van Frankrijk, in de omgeving van de stad Nice.[5] In Spanje is de soort geïntroduceerd.[4] Het verspreidingsgebied bestaat uit verschillende geïsoleerde populaties. Er zijn twee ondersoorten die verschillen in verspreidingsgebied. De Ligurische grottensalamander (Speleomantes strinatii) is een voormalige ondersoort die tegenwoordig als een aparte soort wordt gezien. De habitat bestaat uit vochtige schaduwrijke delen van bossen, meestal in en rond grotten waar de salamander tegen de wanden omhoog kan klimmen en zich overdag schuilhoudt in spleten en gaten. Dieren die dieper in grotten leven zijn soms dagactief, en ook bij zeer vochtig weer kan de soort overdag worden aangetroffen. De levensverwachting van de salamander is ongeveer 6 jaar.