Honigcomplex

Opgravingen in 1992[1] hebben aangetoond dat op de plek van het Honigcomplex de Romeinse Stad Ulpia Noviomagus heeft gelegen. Er lag een haven, tempels en een badhuis. Iets ten oosten van het gebied werd later Fort Kraayenhoff gebouwd.

Vanwege een groeiende behoefte aan stijfsel in de de Twentse textielindustrie en de geografisch goede ligging werd in 1910 aan de Waalbandijk de firma Stam & Co. opgericht. Op 28 april 1913 brandde deze fabriek uit waarna eigenaar Nico Stam het complex aan concurrent De gebroeders K.C. en E. Honig uit Koog aan de Zaan verkocht. Deze lieten de stijfselfabriek onder de nieuwe naam Stijfselfabriek Hollandia herbouwen.[2]

Op 29 april 1916 werd een aangelegen stuk bouwterrein gekocht van de gemeente, waarna de gebroeders de fabriek gingen uitbreiden. Na de oorlog werd architect Oscar Leeuw gevraagd om de gebouwen van de nieuwe afdelingen van het bedrijf te ontwerpen. Leeuw zou tot zijn dood in 1944 bij de verbouwingen betrokken blijven.

Oscar Leeuw kreeg de taak om tussen de vermicelliafdeling en vlasfabriek een bedrijfspand van vier verdiepingen te ontwerpen. Gebouwd met statige bakstenen gevels met pilasters conform de zogeheten kolossale orde die over de volle hoogte van het gebouw opgaan. Op deze fabriek kwam kort daarna nog een opbouw. Stilistisch combineerde Oscar Leeuw nieuwe historiserende vormen met Jugendstil dan wel Art-deco waarbij veel aandacht voor expressionistische vormen in baksteen. Een goed voorbeeld hiervan is het door hem ontworpen bankgebouw van de Nijmeegsche Bankvereeniging Van Engelenburg & Schippers aan de Hertogstraat en het Concertgebouw de Vereeniging. Een aantal van de decoratieve baksteenelementen keren in soberder vorm terug in de fabrieksgebouwen van het Honigcomplex. Vooral de druipsteenmotieven op de bovenste verdieping en de frontonvormige attieken die het platte dak maskeerden vertoonden frappante gelijkenis met het bankgebouw. Het gebouw werd tussen 1919 en 1926 gerealiseerd.

Naar Ontwerp van Oscar Leeuw kwam een nieuwe loods in 1938 gereed. Tussen 1947 en 1951 vonden uitbreidingen plaats op het terrein en ging de fabriek NV Fabriek van Honig’s Artikelen heten. Voor de bouwactiviteiten werd architectenbureau van D. en B. Benning ingeschakeld. Zij hadden het bureau van Oscar Leeuw overgenomen en gingen later als Benning en Fokker door. In 1966 vond De meest markante uitbreiding plaats; namelijk de bouw van de silo voor bloem, die in 1969 gereed kwam. De hoge silo met het beeldmerk van Honig erop is al lang beeldbepalend in Nijmegen.[3] Tegen de zijmuur van dit gebouw hangt het metaalplastiek van gepatineerd geelkoper dat werd ontworpen door de Nijmeegse beeldhouwer Charles Hammes. Het dateert uit 1964 en was een geschenk van het personeel bij het gouden jubileum in 1965. In 1992 vond de laatste uitbreiding of vernieuwing van het fabriekscomplex plaats.

Na verplaatsing van de productie door de eigenaar Heinz in 2012, kwam het gebouw leeg te staan. Bij herontwikkelingsplannen voor het gebied stond sloop van de panden op de agenda. Door de kredietcrisis had de herontwikkeling echter grote vertraging opgelopen. Daarom kozen de gemeente en de projectontwikkelaar ervoor om het gebouw een tijdelijke andere bestemming te geven. Dit had als bijkomend voordeel dat creatieve activiteiten toekomstige bewoners zou kunnen interesseren zodat ze alvast kennis konden maken met hun toekomstige woonwijk.[4] Er vestigden zich talloze ambachtelijke bedrijven en culturele werkplaatsen op het complexterrein. Na lang aandringen van ondernemers en bewoners is in 2017 besloten om een deel van de panden, vanwege historische waarde, te laten staan.[5] Een grote politieke meerderheid in Nijmegen wil geld uittrekken om het stenen gedeelte van het Honig-complex te behouden.[6] Momenteel studeren de gemeente met de projectontwikkelaar en ook de stichting BOEi op de precieze inpassing in het stedenbouwkundig plan van de nieuwe wijk.

• 
  Hoofdgebouw
• 
  Voorgevel tarwestijfselgebouw met druipsteenmotieven op bovenste verdieping en frontonvormige attieken
• 
  Kantoorgebouw
• 
  Waalkant tarwestijfselgebouw

• Honig (firma)
• Waalfront

Zie de categorie Honigcomplex Nijmegen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.