Hesiodos

Hesiodos (Oudgrieks: Ἡσίοδος), of Hesiodus (Latijn), is na Homeros de oudst bekende Griekse dichter. Weinig is er over zijn leven bekend; enkele biografische gegevens kunnen wellicht uit zijn werken worden afgeleid. Hesiodos leefde in het midden van de 8e eeuw v.Chr.

Leven

Hesiodos is geboren te Askra in Boeotië waar hij met zijn vader en zijn broer Perses een niet erg vruchtbare strook grond bewerkte. Het landgoed was bescheiden, de winters waren koud, de zomers ondraaglijk heet. Toch is het hier, in de buurt van de Helikon, dat Hesiodos zijn roeping als "dichter van de Muzen" heeft ontvangen.

Na de dood van hun vader ontstond er twist onder de broeders over de erfenis, er kwam een rechtsgeding, en het was Hesiodos die aan het kortste eind trok, wellicht door de corruptie van de plaatselijke machthebbers.

Werken

Hesiodi Ascraei quaecumque exstant, 1701

De twee belangrijkste werken van Hesiodos zijn de "Theogonia" ("Godenstamboom") en de "Erga kai Hèmerai" ("Werken en Dagen"), allebei geschreven in dactylische hexameters. Ook nog paar andere gedichten, zoals de Catalogus van Vrouwen, zijn - waarschijnlijk ten onrechte - aan Hesiodos toegeschreven.

Theogonia (Θεογονία)

De Theogonia (1022 verzen) is een eerste schuchtere poging om orde te scheppen in de verwarde Griekse godenwereld van Homeros, door de goden in genealogieën te rangschikken en aldus tevens tot een coherent wereldbeeld te komen. Hesiodos ziet de evolutie in functie van de wisselende wereldheerschappij, eerst in handen van Ouranos, dan van Kronos en ten slotte van Zeus. Deze evolutie is op Zeus gericht: in hem wordt de grote wereldorde voltooid die voor alle tijden vastgelegd is. Zo zijn de levensvoorwaarden ontstaan waar de mens zich door moet worstelen: allerlei kwalen omringen hem, maar Zeus waakt over het recht, zij het met harde hand.

Werken en Dagen (Ἔργα καὶ Ἡμέραι)

Uitgangspunt van de Werken en Dagen (829 verzen) is de ruzie tussen Hesiodos en zijn broer Perses. Het vertoont geen streng systematische structuur: veeleer gaat het om een reeks gedachtenassociaties. De gedachtegang volgt twee hoofdlijnen:

een oproep tot Perses om hun twist te staken leidt tot beschouwingen over de hardheid van het leven (middels de mythes van Pandora en van de vijf Tijdperken van de Mens) en over de eerbiedwaardigheid van de door Zeus gestelde rechtsorde;
een oproep tot diezelfde Perses om op een eerlijke wijze in zijn levensonderhoud te voorzien leidt tot een verheerlijking van gestage arbeid en van het landbouwersleven. Perses had zich immers op de scheepvaart toegelegd, die volgens Hesiodos een stiel voor geldlustige avonturiers was, in tegenstelling tot het harde, eerlijke landbouwersleven. Hij beschrijft de boerenkalender, doorspekt met algemene zedenspreuken en eindigt met een opsomming van gunstige en ongunstige dagen.

Interpretatie

Hesiodos was een ernstig, wat somber man, maar vol vertrouwen in de eerlijke bedoelingen van de goden. Hij kan in zekere zin ook gezien worden als de eerste sociaal geëngageerde dichter. Met zijn leerdichten schreef hij eenvoudige landlieden voor 1° wat ze over de goden dienden te weten (in de "Theogonia") en 2° welke morele principes en praktische leefregels ze moesten volgen (in de "Werken en Dagen"). Zijn taal en stijl zijn volledig "Homerisch", met toch enkele elementen die van een lokale inslag getuigen. Zijn poëzie is in beschrijvende stukken echter vaak treffend van scherpte en eenvoud. In de alexandrijnse tijd werd het leerdicht weer populair en Hesiodus werd dan ook erg geherwaardeerd en nagevolgd (o.a. in het Latijn door P. Vergilius Maro in de "Georgica").

Nederlandse vertaling

De geboorte van de goden - Werken en dagen - De wedstrijd tussen Homeros en Hesiodos, vertaald uit het Grieks en toegelicht door Wolther Kassies, 2002, ISBN 9789025320423

Literatuur

Philip Wentworth Buckham, Theatre of the Greeks, 1827.
Easterling, P.E. & B.M.W. Knox (edd.), The Cambridge history of classical literature, Vol. 1 dl. 1 'Early Greek poetry', Cambridge: Cambridge University Press, 2004 [1989]
Robert Lamberton, Hesiod, New Haven: Yale University Press, 1988. ISBN 0-300-04068-7
Pietro Pucci, Hesiod and the Language of Poetry, Baltimore and London: Johns Hopkins University Press, 1977. ISBN 0-8018-1787-0
Erwin Rohde, Psyche, 1925.
J. A. Symonds, Studies of the Greek Poets, 1873.
Thomas Taylor, A Dissertation on the Eleusinian and Bacchic Mysteries, 1791.

Bronnen, noten en/of referenties

Hesiod, Works and Days Translated from the Greek by Mr. Cooke (London, 1728). A youthful exercise in Augustan heroic couplets by Thomas Cooke (1703–1756), employing the Roman names for all the gods.
Web texts taken from Hesiod, the Homeric Hymns and Homerica, edited and translated by Hugh G. Evelyn-White, published as Loeb Classical Library #57, 1914, ISBN 0-674-99063-3:
- Scanned text at the Internet Archive, in PDF and DjVu format
- Perseus Classics Collection: Greek and Roman Materials: Text: Hesiod (Greek texts and English translations for Works and Days, Theogony, and Shield of Heracles with additional notes and cross links.)
- Versions of the electronic edition of Evelyn-White's English translation edited by Douglas B. Killings, June 1995:
  - Project Gutenberg plain text.
  - Berkeley Digital Library SunSITE: The Online Medieval and Classical Library: Hesiod
  - Sacred Texts: Classics: The Works of Hesiod (Theogony and Works and Days only)

Zie de categorie Hesiod van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.