Heliodorus van Emessa
Heliodorus van Emessa (Gr. Ἡλιόδωρος Heliodoros) was een Grieks schrijver uit de 3e/4e eeuw na Chr.
Hij is de schrijver van de Griekse roman Aithiopika (Latijn: Aethiopica) wat iets moet betekenen als 'Ethiopische verhalen'. Hij behoort tot de Big Five van de Griekse romanschrijvers wier werk overgeleverd is. Heliodorus is de laatste en moeilijkste van deze romanschrijvers. In later tijd werd zijn werk veel gelezen en bewonderd. Zo is onder andere de Aïda van Verdi door dit verhaal geïnspireerd.
De Aethiopica is vermoedelijk vlak voor 350 na Chr. geschreven. In het 9e boek wordt namelijk de belegering van Syene beschreven die zeer veel overeenkomsten vertoont met de historische belegering van Nisibis in 350 na Chr. door keizer Julianus.
De twee hoofdfiguren Theagenes en Charikleia beleven allerlei avonturen in Delphi, in Egypte en ten slotte in Ethiopië waar Charikleia vandaan komt. Een belangrijke rol speelt ook de priester Calasiris. Het verhaal wordt grotendeels door middel van flash-backs verteld en begint in medias res. Naast de rode draad van het verhaal (Theagenes en Charikleia die op elkaar verliefd worden, meerdere keren van elkaar gescheiden raken en uiteindelijk toch verenigd worden) worden vele andere verhalen verteld.
Uitgaven
- A. Colonna, Heliodori Aethiopica Roma 1938. Herziene versie met Italiaanse vertaling: Le Etiopiche di Eliodoro a cura di Aristide Colonna (classici greci), Torino 1987.
- R.M. Rattenbury, T.W. Lumb, J. Maillon, Héliodore: Les Éthiopiques: Théagène et Chariclée (3 tomes) Paris 1960². Deze Budé-tekst (met Franse vertaling) is de standaarduitgave.
Vertalingen
Nederlands
- Heliodorus, Een Ethiopische liefdesgeschiedenis. Theagenes en Charicleia, ingeleid en vertaald door Marianne van der Weiden, 2015, ISBN 9789081937061
Engels
- Heliodorus, Ethiopian story: translated by Sir W. Lamb, edited by J.R. Morgan, London 1961 (Everyman Library; vele malen herdrukt)
- B.P. Reardon (ed.), Collected Ancient Greek novels Berkeley/Los Angeles/London 1989
Literatuur
- R. Hunter, Studies in Heliodorus Cambridge 1998. Deze bundel met artikelen bevat ook een uitgebreide bibliografie.
- G.N. Sandy, Heliodorus Boston 1982.
- N. Holzberg, De roman in de oudheid Amsterdam 1998.