Kraakfilm

Op televisie was het kraakgenre kortstondig te zien in de serie Heist van regisseur Doug Liman. Deze show verdween al na enkele afleveringen van de buis. Ook Leverage gebruikt meerdere elementen van het heistgenre. De sciencefictionserie Firefly bevatte meerdere caper comedy-afleveringen, waaronder de eerste twee (Serenity en The Train Job). Verder hebben misdaadseries zoals Tatort, Remington Steele en Numb3rs te maken gehad met heist-plots. In de jaren zestig en zeventig had de televisieserie Mission: Impossible veelvuldig inbraken in de afleveringen. In de eerste aflevering van Law & Order: Criminal Intent wordt de moord onderzocht op betrokkenen bij een grote diamantenroof, waaronder een van de dieven.

In de jaren tien verschenen er enkele Britse mini-series over heists: Inside Men (2012, 3 afleveringen), The Great Train Robbery (2013, 2 afleveringen), Hatton Garden (2019, 4 afleveringen). Deze laatste serie is gebaseerd op een waargebeurde roof, waar ook in 2016, 2017 en 2018 Britse films van zijn gemaakt: Hatton Garden: The Heist, The Hatton Garden Job en King of Thieves.

In 2017 verscheen de Spaanse serie La casa de papel over een grootschalige overval op de Spaanse Koninklijke Munt. De serie is via Netflix wereldwijd te zien en werd een groot succes; een vierde seizoen wordt verwacht in 2020.

Doorgaans bestaat een kraakfilm uit drie delen. Het eerste deel omvat de voorbereidingen voor de roof, zoals het verzamelen van een groep medeplichtigen, het onderzoeken van de te beroven locatie en bijhorende alarm- en beveiligingssystemen, het ontwikkelen van innovatieve technieken om deze te omzeilen en het bedenken van een list om met de buit weg te komen. In de eerste akte wordt ook de motivatie van de dieven duidelijk. Opvallend veel capers beginnen met het hoofdpersonage dat net uit de gevangenis komt. Dit is al een terugkerend thema in de jaren 50, toen heistfilms nog binnen het domein van de film noir vielen: The Asphalt Jungle (1951), Du rififi chez les hommes (1955). Behalve banken en waardetransporten, die ook al in de jaren 30 werden overvallen in misdaadfilms, zijn ook musea en casino's favoriete doelwitten. In Bob le flambeur (1956) wordt zo'n casino-heist voorbereid. De film Ocean's 11 combineerde in feite deze twee terugkerende plotkenmerken. Deze film verschilt van de grauwe noirs in de toon die het heeft: luchtig, komisch, swingend. Een vroeger voorbeeld van een dergelijke caper comedy is The Ladykillers (1955) waarin de nadruk meer ligt op het gedoemde plan een bank te beroven dan op de roof zelf. Een ander vaak gebruikt narratief is die van de dief en zijn laatste klus. Zo willen de meesterdieven in The Score (2001), The Good Thief (2002) en The Italian Job (2003) allemaal stoppen met stelen na afloop van de kraak. Een ander veelvoorkomend verschijnsel in heistfilms, zoals in (misdaad)films in het algemeen, is wraak. Een meesterkraak zetten om een vijand (indirect) terug te pakken is het doel in bijvoorbeeld The War Wagon (1967), Vabank (1981), The Italian Job (2003) en Ocean's Thirteen (2007). In deze gevallen willen de protagonisten vaak iets terugstelen wat hun eerder ontnomen is, of hun tegenstanders juist een loer draaien. Een opvallende variant op het terugstelen komt voor in How to Steal a Million, waarin Audrey Hepburn een standbeeld wil terugstelen uit een museum dat haar vader heeft geschonken, omdat het een vervalsing is – om zo te voorkomen dat haar vaders zwendel bekend wordt.

Geld, goud, juwelen (meestal diamanten) en kunst zijn de populairste objecten die gestolen worden, maar ook anti-aids-medicijnen (Red Ribbon Blues) of examen-antwoorden (The Perfect Score) behoren tot de doelen, terwijl in de openingsscène van Inception ideeën worden gestolen uit iemands onderbewustzijn.

Het tweede deel bestaat doorgaans uit de kraak zelf. Latere kraakfilms willen nog weleens eindigen met de kraak, maar in de beginjaren van het subgenre was de inbraak vaak het middelpunt van de film. Ongeacht of de kraak succesvol is of niet zullen er onverwachte dingen gebeuren die het plan bemoeilijken. De Amerikaanse regisseur Jules Dassin maakte naam met twee bekende kraakscènes, waarin nauwelijks dialoog voorkwam: eerst in Rififi (1955), later in Topkapi (1964). De methode die in deze laatste film wordt gebruikt om een kunstvoorwerp te stelen is menigmaal gekopieerd in andere films, zoals in The Great Muppet Caper (1981) en Mission: Impossible (1996). Hiermee werd duidelijk dat de diefstal zelf een aantrekkelijk schouwspel werd voor het filmpubliek, daar waar eerdere inbraakfilms nog vooral de consequenties van de criminele handeling lieten zien. In latere caper comedy's werden de diefstalmethoden steeds creatiever, zoals racende mini's door Turijn (The Italian Job (1969)) of het trainen van honden om het werk op te laten knappen (The Dobermann Gang (1972), en de boeven steeds bijzonderder, zoals een bende blinde bankrovers (Blind Rage (1978)).

In het slot van de film komen de dieven tegen elkaar of een gemeenschappelijke vijand te staan en zien we de nasleep van de kraak. Soms komen de dieven ermee weg, maar meestal worden ze gestraft. Komische heistfilms eindigen vaak met poetic justice, serieuze versies kunnen zelfs tragisch eindigen, waarbij de personages komen te overlijden, worden gevangen, of de buit kwijt raken. Als de kraak succesvol afloopt is het doelwit vaak een persoon of organisatie die wordt neergezet als slecht of minderwaardig: corrupte instanties, casino's, criminelen.

Gezien het formulistische karakter van heistfilms, is het niet ongebruikelijk dat filmmakers met het standaardplot variëren. Quentin Tarantino's Reservoir Dogs (1992) en Bryan Singers The Usual Suspects (1995) kunnen gezien worden als heistfilms die zich voornamelijk op de nasleep richten, en maar kort op de planning of uitvoering. Stanley Kubricks The Killing (1956) heeft een non-lineaire structuur die het typische plot ook veranderd. Films als The Taking of Pelham One Two Three (1974) en Spike Lees Inside Man (2006) gaan voornamelijk over een gijzelsituatie die tijdens een heist tot stand komt. Ook overlapt het subgenre vaak een ander subgenre van de misdaadfilm, de con-artistfilm, over oplichters die ongeveer hetzelfde te werk gaan als de dieven uit een kraakfilm, maar in plaats van fysiek ergens inbreken een ingewikkelde oplichterij op touw zetten. Films als Goodfellas (1990), Mission: Impossible (1996) en National Treasure (2004) hebben kraakscènes zonder dat dit de hele film beheerst. Films over een gevangenisuitbraak of een moordaanslag hebben vaak dezelfde opzet (voorbereiding, uitvoering, nasleep), ook al wordt er niets gestolen.

kraakfilms kunnen ook worden gecombineerd met andere genres, zoals de western The Wild Bunch (1969) of de oorlogsfilm Kelly's Heroes (1970).

• Touchez pas au grisbi (1954) – Bendeoorlog om de buit van een grote goudkraak
• De overval (1962) – Bevrijden van een gevangene tijdens de Tweede Wereldoorlog
• The Getaway (1972) – nasleep van een bankoverval
• Charley Varrick (1973) – nasleep van een bankoverval
• The Taking of Pelham One Two Three (1974) – gijzeling
• Dog Day Afternoon (1975) – gijzeling na bankoverval
• Hold-Up (1985) – nasleep van een bankoverval
• Die Hard (1988) – gijzeling en overval
• Quick Change (1990) – nasleep van een bankoverval, remake van Hold-Up
• Reservoir Dogs (1992) – nasleep van een bankoverval (bevat ook de rekrutering én planningfases)
• The Getaway (1994) – remake van de film uit 1972
• The Usual Suspects (1995) – terugblik op een geplande bootoverval
• Reindeer Games (2000) – gijzeling na casino-overval
• Swordfish (2001) – computerheist
• Chaos (2005) – nasleep van een bankoverval
• JCVD (2008) – gijzeling na bankoverval
• Inception (2010) – stelen en inplanten van ideeën in een droomwereld

• The Pink Panther (1963) – De film begint met de diefstal van de diamant "The Pink Panther"
• Point Blank (1967) – korte heistscène
• Fun with Dick and Jane (1977) – echtpaar dat wegens geldgebrek op onbenullige wijze overvalletjes pleegt
• A Fish Called Wanda (1988) – meerdere pogingen tot een diamantenroof
• Full Contact (1992) – remake van Point Blank
• Wallace & Gromit in The Wrong Trousers (1993) – diamantenheist à la Topkapi
• Heat (1995) – meerdere inbraken en overvallen
• Die Hard with a Vengeance (1995) – kat-en-muis-spel als dekmantel voor een bankoverval
• Mission: Impossible (1996) – heist à la Topkapi
• The Newton Boys (1998) – western met trein- en bankovervallen
• Payback (1998) – remake van Point Blank
• Femme Fatale (2002) – diamantenheist in de openingsscène in Cannes
• National Treasure (2004) – diefstal van de Declaration of Independence
• Fun with Dick and Jane (2005) – remake
• Mission: Impossible III - inbraak in het Vaticaan
• The Lookout (2007) – bankoverval in tweede deel van de film
• National Treasure: Book of Secrets (2007) – heists in Buckingham Palace en het Witte Huis
• JCVD (2008)
• The Dark Knight (2008) - begint met een bankoverval door de Joker
• Mission: Impossible – Rogue Nation (2015) - onderwaterinbraak
• Solo: A Star Wars Story - treinheist