Halvemaanzweefvliegen

Er zijn twee vrij algemene soorten; de witte halvemaanzweefvlieg, omdat de vlekken bij deze soort witter zijn, en de gele halvemaanzweefvlieg, die meer gele vlekken heeft. Dit verschil in kleur is het belangrijkste onderscheid tussen de soorten, maar is in het veld niet altijd duidelijk te zien vanwege een lichte overlap.

Het geslacht omvat de volgende soorten:

• Scaeva albomaculata (Macquart, 1842)
• Zuidelijke halvemaanzweefvlieg (Scaeva dignota) (Róndani, 1857)
• Scaeva mecogramma (Bigot, 1860)
• Witte halvemaanzweefvlieg (Scaeva pyrastri) (Linnaeus, 1758)
• Gele halvemaanzweefvlieg (Scaeva selenitica) (Meigen, 1822)

Deze zweefvliegen worden ongeveer 11 tot 13 millimeter lang en danken de naam aan de kenmerkende, halve maan-vormige vlekken op het achterlijf, in twee rijen van drie aan weerszijden van het achterlijf. De rest van het achterlijf is donkerbruin tot bijna zwart en de onderzijde is geel en vrij plat van vorm. Vanwege de tekening doet de zweefvlieg denken aan een wesp, zodat vogels en andere predatoren weleens in de war raken (mimicry), maar het lichaam is veel kleiner en dunner. Het borststuk is bruin en sterk behaard en vooral rond de ogen is een dichte beharing aanwezig. De bovenzijde van het borststuk is niet behaard en glanzend.

Het voedsel bestaat uit nectar en stuifmeel, de vliegen zijn vaak op bloemen te zien, en speelt een rol in de bestuiving ervan. De larve is ook nuttig vanwege het voedsel; deze eet 's nachts namelijk grote hoeveelheden bladluizen. De larve lijkt op een groene platworm; het heeft een plat, pootloos en worm-achtig lichaam met een licht groene kleur. De larve is erg gevoelig voor pesticiden. De pop lijkt enigszins op een bruine druppel en is voornamelijk op de onderzijde van bladeren te vinden.

Zoals alle zweefvliegen heeft ook deze soort een razendsnelle vleugelslag tot wel 300 slagen per seconde. Hierdoor kan de halvemaanzweefvlieg zeer snel wegschieten, maar ook stil in de lucht hangen. De vleugelslag is zelfs hoorbaar als men dichtbij genoeg komt. Zweefvliegen vliegen bij verstoring snel weg maar als men langzame bewegingen maakt worden deze niet opgemerkt. Bij het vasthouden van een zweefvlieg worden hoge, zoemende geluiden gemaakt met de vleugels.

De twee bekendere soorten komen in grote delen van Europa voor, ook in Nederland en België. Geliefd zijn graslanden en akkers en hooiland met veel bloemen, maar ook bloemenrijke tuinen en parken hebben een grote aantrekkingskracht op deze zweefvliegen.

• Nederlands Soortenregister: Witte halvemaanzweefvlieg
• Nederlands Soortenregister: Gele halvemaanzweefvlieg

• 
  Witte halvemaanzweefvlieg
• 
  Scaeva pyrastri - diverse aanzichten
• 
  Met parasitaire mijtenlarven

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Scaeva pyrastri op Wikimedia Commons.