Grote Ingang
De Grote Ingang, La Grande Entrée, Ancien entrée of Tiendschuur was een ingang van het Noordelijk Gangenstelsel van de Sint-Pietersberg in Nederlands Zuid-Limburg in de gemeente Maastricht. De ingang lag aan de Mergelweg (vroeger: Cannerstraat) ten zuidwesten van het Fort Sint Pieter op de noordwestelijke helling van de Sint-Pietersberg in het Jekerdal.
Op ongeveer vijftig meter van de Grote Ingang bevond zich La Petite Entree, een kleinere ingang. Voor de ingang stond er vroeger een boerderij.[1] Ongeveer 175 meter naar het noordoosten lag de groeve Ancienne Brasserie.
Naast de Grote Ingang gaven ook het Predikherengat en de Ganzendriestunnel toegang tot het Noordelijk Gangenstelsel, maar de Grote Ingang is van deze de oudste.[2]
Geschiedenis
Rond 1500 zal de Grote Ingang reeds al hebben bestaan, baserend op opschriften die in het het achterliggende gangenstelsel aangetroffen zijn.[1] De groeve werd toen door blokbrekers ontgonnen voor de winning van kalksteenblokken.
In 1673 werd de Grote Ingang voor het eerst vermeld.[1]
In 1701 was er een conflict over wie er eigendom was van de Grote Ingang en er werd een landmeter aangesteld om de rechthebbende vast te stellen. De ingang bleek toen van de gemeente te zijn.[3]
Rond 1800 was de Grote Ingang haar betekenis verloren als gevolg van instortingen in het achterliggende gangenstelsel als gevolg van de belegeringen van het Fort Sint Pieter.[4]
Op prenten uit de 19e eeuw en begin 20e eeuw staat de Grote Ingang afgebeeld met in de ingang links een bouwsel: een groevewoning.[5]
De ingang was voor Maastrichtenaren een geliefde bestemming op zomerse dagen en men maakte er dan een wandeling naar toe. Eveneens werd de karakteristieke ingang door tal van kunstschilders op het doek vastgelegd.[4]
Waarschijnlijk in de lente van 1916 stortte de ingang in en kon men de onderaardse gangen niet meer via deze ingang betreden.[1]
Naamgeving
De naam Tiendschuur verwijst naar de situatie dat er hier tienden werden opgeslagen; een tiende deel van de opbrengst die als belasting werd afgedragen.[1]
Groeve
De Grote Ingang was een gezichtsbepalende element in het landschap. Ze had een breedte van ongeveer 16 meter en een hoogte van 13 meter.[1] De ingang was een portaal waarin enkele andere gangen op uitkwamen.[6]
In de ingang bevond zich een groevewoning.[1]
Grote Ingang in het landschap van de hand van Philippe van Gulpen
Grote Ingang voorzijde van de hand van Philippe van Gulpen
prentbriefkaart van 1904 met grotwoning
Grote Ingang van binnen gezien van de hand van Philippe van Gulpen
Grote Ingang van binnen gezien in 1871
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Grote Ingang (Sint-Pietersberg) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |