Gitaarelement

Sinds een paar jaar is Line6 begonnen met de productie van een elektrische gitaar: de Line 6 Variax die voorzien is van een hexafonische piëzo pickup die actief voorversterkt wordt door een interne elektronische schakeling. Met deze schakeling streeft dit merk ernaar om andere bekende gitaarmodellen zo veel mogelijk te benaderen. Dit piëzo element is tussen de kam en de kast geplaatst en omdat de piëzo pickup voornamelijk de trillingen van de snaren opneemt, en er minder invloeden zijn van bijvoorbeeld het hout, wordt er een zeer zuivere klank opgenomen die door de elektronica omgevormd kan worden tot een klank met een specifiek gewenste klankkleur.

Door deze uitvinding van Line6 is het nu dus mogelijk om een goedkopere gitaar te laten klinken als de dure modellen zoals de Gibson Les Paul. Er zijn mensen die sceptisch zijn over deze mogelijkheden en de voorkeur geven aan de oorspronkelijke dure vintage gitaren. De klank van een elektrische gitaar wordt namelijk niet alleen door de gitaar zelf bepaald, maar o.a. ook door de versterker, de buizen/transistors in de versterker, de luidspreker. Door de grote reeks variabelen is de vertaling van een piezo-signaal naar een 'echt, authentiek' geluid complexer dan een eenvoudige aanpassing met een multibandfrequentiefilter, zoals die in de Line 6-gitaren aanwezig is. Daarnaast wordt er door dit merk geen rekening mee gehouden dat een element uit een bepaald type gitaar een karakteristieke microfonische feedback heeft. Deze klankkleurkarakteristiek is onmogelijk te vertalen uit een snaartrilling, omdat deze er compleet los van staat. De microfonische feedback is vooral aanwezig bij single coil elementen.

De positie van de pickup op de gitaar bepaalt in grote mate het geluid van de gitaar. Een brugelement geeft een heldere klank, een halselement een ronde klank. Het amplitude-verschil tussen de grondtoon en de boventonen is bij de halspositie groter dan de bij de brugpositie. De Stratocaster heeft nog een derde pickup die ertussenin ligt. Met een schakelsysteem kunnen combinaties van de verschillende signalen gecombineerd worden. Deze switch had eerst drie standen. Omdat hij bij de gitaristen smerig begon te worden bleef hij tussen twee standen inhangen. Dit wordt vaak uit fase genoemd. De juiste benaming is echter een tussenfase. Fender zelf vond dit een lelijk geluid, maar op verzoek van gitaristen veranderde hij de setup van de strat toch om dit effect te kunnen creëren. Sultans of Swing van Dire Straits is een voorbeeld van een lied dat in tussenfase wordt gespeeld.

In het algemeen geldt dat bij een hogere weerstand van de volumeregelaar er meer hoge tonen hoorbaar zijn.

Bij humbuckers wordt vaak een potentiometer van 500 kilo-Ohm gebruikt om het volume te regelen. Humbuckers hebben namelijk een hogere interne weerstand en dus minder hogefrequente output. Bij enkelspoelers is een volumeregelaar van 250 kilo-Ohm gebruikelijk. Zou dit hoger zijn dan wordt de klank vaak ondragelijk schel.

Op gitaren met zowel enkelspoelers als humbuckers komt het dan ook vaak voor dat de enkelspoelers te schel klinken doordat een 500K volumeregelaar is gebruikt, of de humbucker juist te dof omdat er voor een 250K volumeregelaar is gekozen. Een enkele keer wordt voor een compromis van 330K of 380K gekozen.

Ook de magnetische eigenschappen van de magneten drukken een duidelijk stempel op de weergegeven klank. Zo worden Alnico II en de iets sterkere Alnico V (en zeldzamer Alnico III) met een vintage klank geassocieerd. Ceramische magneten zijn veel krachtiger en goedkoper, de klank wordt vaak met goedkopere inferieure elementen geassocieerd hoewel een goed ontworpen element met ceramische magneten niet per definitie goedkoop hoeft te klinken. De laatste jaren is de neodium-magneet in opkomst vooral voor gitaren die veel output-signaal moeten hebben (voornamelijk metal-gitaren) zijn deze krachtige magneten geliefd.

Op vintage Fender Stratocaster elementen hebben de magneetpooltjes verschillende hoogtes. Dit was bedoeld om voor de kleinere radius (sterkere bolling) van de toets te compenseren. Het pooltje onder de B-snaar ligt vaak een stuk dieper. Dit is omdat de B-snaar vroeger krachtiger resoneerde met de constructie van een Stratocaster. Dit had te maken met het feit dat tot in de jaren 1960 de G-snaar een omwonden snaar was. Zouden alle pooltje een gelijke hoogte hebben dan zouden de dunnere hoge E-snaar en de omwonden G-snaar door de B-snaar overstemd. Tegenwoordig zijn snaar-fabrikanten in staat om hun snaren met een gelijkmatiger klanksterkte-verdeling te maken. Ook is de bolling van de toets op moderne gitaren een stuk vlakker. Op moderne elementen hebben de pooltjes daarom meestal een gelijke hoogte.

Lace sensors zijn enkelspoelers die met 36 kleine ferritemagneten uitgerust waardoor het magnetisch veld kleiner wordt gehouden en de elementen nauwelijks gevoelig zijn voor de magnetische 50Hz brom die het elektriciteitsnet in een ruimte veroorzaakt.

Ook ziet men tegenwoordig elementen met één magneet voor alle snaren. Deze “blade” of “rail” pickups hebben een gelijkmatiger klank. Hot-rail elementen zijn humbuckers in het formaat van een standaard enkelspoeler met twee blade-magneten.

Verschillende merken gebruiken verschillende typen pickups, elk met een andere poolafstand.

Zie de categorie Guitar pickups van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.