Gipsverband
Een gipsverband wordt toegepast bij een botbreuk of verstuiking om lichaamsdelen te fixeren.
 |
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts. |
Rollen gaasverband met gips zijn het meest gebruikelijk. Deze kunnen in hun geheel in water ondergedompeld worden, en daarna uitgerold en tegelijkertijd aangebracht worden. Door toevoegingen aan het gips zal het sneller uitharden. Tijdens het uitharden wordt het gips warm.
Geschiedenis
Het gipsverband is een uitvinding van de Nederlandse arts Antonius Mathijsen (1805-1878). Tijdens de vele oorlogen die in de negentiende eeuw Europa teisterden kwam de militaire arts in aanraking met slachtoffers met gecompliceerde botbreuken. De toen gebruikelijke fixatie van een gebroken ledemaat liet te wensen over. Spalken van hout en verband lieten vaak los terwijl een nieuw alternatief, het stijfselverband, dagenlang nat en zacht bleef. De moeizame fixatie kostte vele soldaten en burgers ledematen of zelfs het leven.
In het militair hospitaal van Haarlem bedacht Mathijsen in 1851 dat een verband doordrenkt met gipspoeder en water binnen enkele minuten begint uit te harden en zo een goede stabilisatie van de botbreuk bewerkstelligt. Hij publiceerde zijn vinding een jaar later. Er ging nog een oorlog overheen voordat zijn vinding wereldwijd in zwang kwam. Vooral zijn Belgische collega’s, onder wie de uitvinder van het stijfselverband, zagen aanvankelijk niets in zijn idee.
Internationaal kreeg het gipsverband de naam plâtre de Paris, naar de grondstof calciumsulfaat, die rond Parijs veel gevonden werd. Hoewel Mathijsen de eerste was die het gipsverband in de moderne tijd wereldwijd bekendheid gaf, bleek het toch eerder gebruikt. Al in de tiende eeuw verbonden Arabische artsen gebroken ledematen met gips. Mathijsen komt de eer van de herontdekking toe. Zijn publicatie leidde er toe dat in elk ziekenhuis ter wereld gips als fixerend verbandmiddel in gebruik kwam. In de eenentwintigste eeuw wordt steeds vaker een kunstgipsverband van polyurethaanhars aangelegd. Het is lichter en al na dertig minuten compleet uitgehard.