Gene Wilder

Wilder, een kind van Joods-Russische immigranten, studeerde toneel aan de Universiteit van Iowa en volgde daarna de Bristol Old Vic Theatre School in Engeland. Na in militaire dienst te zijn geweest, leerde hij met een beurs verder bij een studio en had daarnaast allerlei bijbaantjes. Hij begon met acteren in zogeheten off-Broadway-producties en vervolgens op het bekende Broadway. In 1961 werd hij lid van de Actors Studio en ging zijn acteerloopbaan pas echt van start, eerst nog in het theater, maar vanaf 1964 in de film. Zijn eerste grote rol was die in Bonnie and Clyde (1967), waarin hij de rol van een begrafenisondernemer speelde die door het bankroversechtpaar werd ontvoerd.

Een van Wilders bekendste rollen was die als Willy Wonka in de uit 1971 daterende film Willy Wonka & the Chocolate Factory (naar het gelijknamige boek van Roald Dahl). Voor deze rol werd hij genomineerd voor een Golden Globe. Verder speelde Wilder onder meer in vier komische films met acteur en komiek Richard Pryor: Silver Streak, Stir Crazy, See No Evil, Hear No Evil en Another You. Silver Streak leverde hem zijn tweede nominatie voor een Golden Globe op.

Wilder werkte veel samen met schrijver, producent en regisseur Mel Brooks. Hij maakte verscheidene films met hem. De eerste was The Producers in 1968. Hij werd hiervoor genomineerd voor een Oscar voor beste mannelijke bijrol. Eveneens leverde het scenario voor Young Frankenstein (1974), waarin hij ook meespeelde, hem als coauteur – samen met Brooks – een nominatie op.

Wilder was vier keer getrouwd. Hij trouwde in 1960 met zijn eerste vrouw, Mary Mercier. Hun huwelijk hield stand tot 1965. Zij wilde net als Wilder acteren en was te zien in een handvol films, zoals Airplane! en Airplane II: The Sequel. Daarna kreeg hij een relatie met Mary Joan Schutz, een vriendin van zijn zus. Hij trouwde met haar in 1967 en adopteerde datzelfde jaar haar dochter. Wilders derde echtgenote was actrice Gilda Radner. Hij raakte bevriend met haar toen ze nog getrouwd was met gitarist G. E. Smith van Hall & Oates en trouwde met haar in 1984. Radner werd in 1986 geconfronteerd met de diagnose eierstokkanker, waaraan Wilder haar in 1989 verloor. Hij trouwde in 1991 ten slotte met Karen Boyer, met wie hij samenbleef tot aan zijn overlijden. Wilder leerde haar kennen toen zij hem hielp met liplezen in voorbereiding op de film See No Evil, Hear No Evil en begon na het overlijden van Radner een relatie met haar.

Wilder overleed op 83-jarige leeftijd aan de gevolgen van alzheimer.[1]

De naam Jerry Silberman was volgens Wilder ongeschikt voor een grote productie. Hij vond zijn naam daarvoor te knullig klinken. Een vriend hielp hem en toen deze het alfabet afging en "Wilder" zei, wist Silberman dat dit zijn artiestennaam zou worden. De voornaam Gene haalde hij uit het boek Look homeward, Angel van Thomas Wolfe, waarin ene Eugene de held is.

• (en)  Gene Wilder in de Internet Movie Database
• (en) Foto's en literatuur op Virtual History

Zie de categorie Gene Wilder van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.