Gelmelslot

Volgens de legendes richt in de negende eeuw de Noorman Gelmel een houten kasteeltoren op met een gracht eromheen. Rond de 12e eeuw wordt deze houten toren tot een stenen kasteel verbouwd. Jan IV van Cuijk verbouwt het kasteel in gotische stijl in de eerste helft van de 15e eeuw. Na vererving komt het kasteel en het land van Hoogstraten in handen van de familie van Culemborg en Van Lalaing.

Onder de eerste graaf van Hoogstraten, Antoon I van Lalaing en zijn vrouw Elisabeth van Culemborg wordt het kasteel verbouwd tot een prachtig en luxueus renaissanceslot. Ze schakelen hierbij de hulp in van Rombout II Keldermans. Het complex had drie versterkte omwallingen, wachttorens, ophaalbruggen, een wapenzaal, meerdere kapellen, rijk ingerichte zalen en zuilengangen. Na hun dood gaat het kasteel en land van Hoogstraten over naar graaf Filips van Lalaing.

Het kasteel overleeft een beleg door Maarten van Rossum in 1542. Maar zij brandt af in 1581 en raakt ernstig in verval na een beleg in 1603. Er zijn plannen voor herstel in 17e eeuw, maar uitgevoerd worden ze niet.

Maria-Gabriëla de Lalaing was de laatste telg uit het huis van Lalaing. Ze was gehuwd met Karl Florentin zu Salm, wild- und rheingraf von Dhaun-Neufville, een infanteriegeneraal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Na haar dood komt het kasteel in handen van de familie Salm. Haar kleinzoon, rheingraf Nikolaus Leopold zu Salm-Salm, laat het kasteel herstellen. In 1740 wordt hij de eerste hertog van Hoogstraten en in 1743 prins van Salm-Salm.

Het kasteel wordt wederom door brand getroffen in 1768, de kern van het kasteel, het binnenslot, wordt niet meer herbouwd. De zuidelijke vleugel van het kasteelcomplex wordt nu ingericht als de woonvleugel van de prinselijke familie.

Tijdens de Franse tijd, wordt het kasteel genationaliseerd, geplunderd en deels afgebroken. Het wordt in gebruik genomen als gendarmariekazerne, en sinds 1810 als opvangsoord voor bedelaars[1]. Na 1815, krijgt familie Salm-Salm de landerijen terug, maar het kasteel blijft in bezit van de Nederlandse staat. Vanaf 1880 wordt het kasteel ingericht als een landbouwkolonie, en sinds 1931 is in het kasteel een penitentiair schoolcentrum gevestigd [2].

• Mogelijk werd op 13 maart 1566 in dit kasteel besloten tot het aanbieden van het Smeekschrift der Edelen. De inhoud van het toen gehouden overleg is echter onbekend.[3]