Gehakt
Gehakt is - traditioneel - gemalen vlees. Meestal is het gemaakt van rundvlees of varkensvlees, maar ook van kippenvlees, of schapenvlees kan gehakt gemaakt worden. Ook een mengsel van vleessoorten is mogelijk. Gehakt wordt gemaakt door de vleesbrokken in een gehaktmolen door een matrijsplaat met meerdere gaatjes te persen.
Van oorsprong is gehakt een restproduct, bestaande uit kleine stukjes vlees die overblijven bij het slachten en fileren tezamen met vet- en bindweefselresten. Dit snijafval werd dan in kleinere stukjes gehakt (vandaar de naam) of gemalen en vermengd.
Tegenwoordig wordt gehakt, vanwege de toegenomen vraag, ten dele gemaakt van een betere kwaliteit vlees. Vaak wordt vlees geïmporteerd dat in zijn geheel wordt gebruikt om er gehakt van te maken.
De normen voor het vetgehalte van gehakt liggen in Nederland vast in het Warenwetbesluit Vlees, gehakt en vleesproducten. Rundergehakt mag maximaal 25 gram vet per 100 gram vlees bevatten, mager rundergehakt maximaal 15 gram. Voor (biefstuk-)tartaar geldt een maximum van 10 gram per 100 gram.[1] Gehakt is ook te koop onder de naam half-om-half (of halfom), dat wil zeggen dat het deels uit runder- en deels uit varkensgehakt bestaat, met een onderlinge afwijking van ten hoogste 10 procent. Een variant komt voor bij sommige Islamitische slagers, een mengsel van runder- en lamsgehakt.
Gehakt wordt veel gebruikt in ovenschotels en voor het maken van gehaktballen, gehaktbrood en hamburgers. In de Amerikaanse keuken voor hun Salisbury steak.
Woensdag gehaktdag
Tot ver in de 20e eeuw was vlees een luxe die voor veel mensen beperkt bleef tot de zondag. Halverwege de week was er dan 'woensdag gehaktdag', vanwege de beschikbaarheid van (goedkoop) gehakt op deze dag. Op maandag werden de dieren geslacht, op dinsdag uitgebeend, en het restvlees van het uitbenen werd op woensdag in de verkoop gebracht. Deze woensdag gehaktdag is ook de populaire naam geworden van verantwoordingsdag op de derde woensdag in mei, wanneer in Nederland de Tweede Kamer het financiële beheer door de regering evalueert.[2]
Woensdag Gehaktdag is ook de titel van een roman waarin Richard Klinkhamer beschrijft hoe hij zijn vrouw vermoordt en haar stoffelijk overschot door de gehaktmolen draait.
Vegetarisch gehakt
Er bestaan zonder vlees bereide varianten van gehakt, die door verschillende producenten verkocht worden als vegetarisch gehakt. Deze zijn voornamelijk gemaakt van soja. De smaak en structuur benaderen die van het vleesproduct. Volgens een test van de consumentenbond in 2017 vonden veel mensen de vegetarische variant echter minder smakelijk.[3] De milieu-effecten van de productie van vegetarisch gehakt zijn gemiddeld kleiner dan die van gehakt uit de gangbare veehouderij.[4][5]
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|