Gegevensdrager

Een gegevensdrager is een opslagmedium, een fysiek voorwerp waarop gegevens zijn opgeslagen of kunnen worden opgeslagen. Volgens deze definitie is zowel een vel papier als een kleitablet een gegevensdrager. Het woord gegevensdrager wordt echter in de informatica in het algemeen gebruikt voor middelen waarop digitaal opgeslagen gegevens kunnen worden bewaard. Hoewel niet zo gedefinieerd, bedoelt men vaak verwisselbare media, die afzonderlijk van een systeem kunnen worden bewaard.

Opslagpyramide

Bandrecorder met magneetband als analoog opslagmedium

Een floppy disk als digitaal opslagmedium

In de biologie kan organisch materiaal dat erfelijke informatie draagt, zoals DNA en RNA, gezien worden als een opslagmedium. DNA kan ook gebruikt worden om digitale gegevens op te slaan[1].

Er kan onderscheid worden gemaakt tussen analoge en digitale gegevensdragers. Het verschil zit daarbij niet altijd in de gebruikte technologie, maar in de wijze waarop gegevens zijn vastgelegd: als continu variërend signaal, of in discrete eenheden (meestal bits). Een compact disc bevat bijvoorbeeld een digitaal gecodeerd bestand: enen en nullen, opgeslagen als een reeks 'putjes' in het reflecterende materiaal van de schijf. Hieruit kan via rekenkundige bewerkingen een benadering van het oorspronkelijke geluidssignaal worden gereconstrueerd. Een ouderwetse bandopname daarentegen bevat een rechtstreekse weergave van het geluidssignaal, waarbij het magnetisatieniveau van de band continu varieert. Maar op een geluidscassette kunnen ook digitale gegevens worden opgeslagen, zoals in de begintijd van de thuiscomputer wel gebruikelijk was. Digitale gegevensdragers zijn minder gevoelig voor ruis bij het uitlezen en zijn beter bestand tegen een geringe achteruitgang van de fysieke drager.

Voorbeelden van digitale gegevensdragers zijn:

• ponskaarten (uitgevonden door Hollerith)
• ponsbanden (vroeger gebruikt in telexen, computers en digitale draaibanken)
• compact cassettes (bij de eerste thuiscomputers)
• digital audio tapes (voor hoge geluidskwaliteit) (dat)
• diskettes
• cd's
• dvd's
• USB-sticks
• geheugenkaarten
• blu-ray

Analoge gegevensdragers beginnen zeldzaam te worden. Enkele voorbeelden:

• wasrollen;
• grammofoonplaten;
• videobanden;
• audiocassettes;
• 8 sporencassettes.

Een groot probleem is de digitale duurzaamheid van gegevensdragers. Een zelfgebrande cd kan bijvoorbeeld in ongunstige gevallen al na enkele jaren onbruikbaar zijn geworden doordat het fysieke medium te zeer is achteruitgegaan. Het steeds veranderen van digitale opslagstandaarden betekent dat het soms moeilijk is om apparatuur en software te vinden die verouderde opslagmedia nog kan uitlezen, zelfs als het medium zelf nog in perfecte staat is.

Zie de categorie Storage media van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.