Friedrich Wilhelm von Bissing

Bissing was de zoon van de Pruisische generaal Moritz von Bissing. Zijn grootvader verkreeg in 1858 in plaats van titeltoekenning bij eerstgeboorte, titelverlening op alle afstammelingen. Na een gymnasiumopleiding in Berlijn ging hij in 1892 studeren aan de universiteiten te Berlijn en Bonn: Klassieke talen, Archeologie en kunstgeschiedenis, en Egyptologie (bij Adolf Erman). In 1896 promoveerde hij in Bonn bij Alfred Wiedemann op het proefschrift “De tabula quam dicunt statistica Tuthmosis III commentatio / Die sogenannte statistische Tafel Tuthmosis III. von Ägypten”. In 1897-1898 was hij medewerker van het Wörterbuch der ägyptischen Sprache. Vervolgens bracht hij een aantal jaren in Egypte door. Hij was onder andere betrokken bij het opzetten van de algemene catalogus van het Egyptisch Museum in Cairo (Catalogue général des antiquités égyptiennes du Musée du Caire). Tussen 1898-1901 deed hij samen met Ludwig Borchardt opgravingen bij het zonneheiligdom van Nioeserre te Aboe Gorab. In 1901 keerde hij terug in Duitsland en behaalde zijn habilitatie aan de universiteit van München. Aan deze universiteit werd hij benoemd tot hoogleraar in de Egyptologie (extraordinarius in 1905, ordinarius in 1906). Hij beschikte over een grote privébibliotheek en -verzameling Egyptische oudheden die hij gebruikte voor onderwijs en onderzoek. Bissing trouwde in 1904 met Elisabeth (Elsa) Freifrau von Carlowitz (1875-1961). In 1922 werd hij benoemd tot Bijzonder hoogleraar Oude kunstgeschiedenis van Egypte en Voor-Azië aan de Universiteit Utrecht. In 1926 ging hij met emeritaat. Hij verhuisde naar Oberaudorf (Beieren) en bleef tot aan zijn dood in 1956 actief als onafhankelijk wetenschapper. Na zijn overlijden raakte zijn bibliotheek verspreid.

De economische crisis van de jaren twintig bracht Bissing in financiële problemen. Hij verkocht zijn verzameling Egyptische oudheden aan Constant Willem Lunsingh Scheurleer, die hij in Caïro had leren kennen. De collectie werd ondergebracht in het Archeologisch Museum Scheurleer in Den Haag. Na het faillissement van de Bank Scheurleer in 1934 konden de jaarlijkse termijnen niet meer betaald worden; Bissing haalde een groot deel van de collectie weg en liet de stukken in Berlijn veilen. De achtergebleven voorwerpen werden na de sluiting van het Museum Scheurleer verworven door het Allard Pierson Museum in Amsterdam. Een aantal in Berlijn geveilde oudheden uit de collectie Von Bissing kwam in Nederlandse musea terecht, met name het Allard Pierson Museum via de privécollectie van W.A. van Leer en het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

Een overzicht van Bissings boeken en artikelen op het gebied van de Egyptologie is gepubliceerd in Zeitschrift für Ägyptische Sprache und Altertumskunde 84 (1959), 1-16. In het Duitse Wikipedia Friedrich Wilhelm von Bissing staat een lijst van zijn belangrijkste werken. Naast Egyptologisch werk publiceerde Bissing een groot aantal politieke geschriften.

• W. van Haarlem, Lotgevallen van een verzamelaar. Friedrich Wilhelm Freiherr von Bissing (1873-1956), APm: Allard Pierson mededelingen, Vol. 109, 2-5.
• A. Jonges, De ontstaansgeschiedenis van het Allard Pierson Museum, Archeologisch museum van de Universiteit van Amsterdam, Tijdschrift voor Mediterrane Archeologie 6 (november 1990), 27-32.
• Peter Raulwing & Thomas L. Gertzen, Friedrich Wilhelm Freiherr Von Bissing im Blickpunkt ägyptologischer und zeithistorischer Forschungen: die Jahre 1914 bis 1926. In: Egyptology from the First World War to the Third Reich. Ideology, Scholarship, and Individual Biographies (Thomas Schneider and Peter Raulwing, eds.). Leiden: Brill, 2013.

• Lijst van voorwerpen uit de collectie Von Bissing met huidige (2009) locaties
• Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae: Prof.dr. F.W. von Bissing
• Friedrich Wilhelm von Bissing in de catalogus van de Deutsche Nationalbibliothek