Fred Polak

Polak studeerde rechten en economie in Amsterdam. Voor de Tweede Wereldoorlog maakte hij deel uit van de raad van bestuur van een grote winkelketen. In de oorlog zat hij enkele jaren met zijn drie kinderen ondergedoken in het huis van verzetsstrijdster Marion van Binsbergen. Na de oorlog was hij van 1955 tot 1957 directeur van het Centraal Planbureau en verder onder meer adviseur van de minister van onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. In 1949 werd hij hoogleraar in de sociologie aan de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam. Hij was de promotor van Koos de Valk (1927-2012), die ook hoogleraar werd in de sociologie en filosofie aan de Nederlandse Economische Hogeschool en later aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Polak behaalde in 1946 cum laude zijn doctoraal in de filosofie. Hij is auteur van vele publicaties op het gebied van de futurologie. In zijn inaugurele rede De wentelgang der wetenschap en de maatschappij van morgen voorzag hij dat door de ontwikkelingen van de techniek, met name ook door die van de computers, grote veranderingen in de maatschappij zouden optreden. Machines zouden steeds meer de plaats innemen van menselijke arbeiders. Pessimistisch toonde hij zich over de invloed die de techniek had op de cultuur. Menselijke waarden konden hierdoor in het gedrang komen.

Polak kreeg onderzoeksopdrachten van de UNESCO, de Ford Foundation en de Raad van Europa. Deze laatste organisatie bekroonde hem voor zijn tweedelige werk De toekomst is verleden tijd. Polak was oprichter en eerste voorzitter van Teleac. Verder was hij mede-stichter en ondervoorzitter van de Stichting Praemium Erasmianum die de Erasmusprijs toekent. Polak was wetenschappelijk adviseur voor talrijke bedrijven op het gebied van de langetermijnplanning. Ook zette hij zich in voor het oprichten van een Centraal Bureau voor Toekomst-Onderzoek, als aanvulling op reeds bestaande instanties als het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Centraal Planbureau. Polak was ook voorzitter van Mankind 2000 International en secretaris-generaal van de International Society for Technology Assessment.

• Kennen en keuren in de sociale wetenschappen (dissertatie Rotterdam, 1947)
• De wentelgang der wetenschap en de maatschappij van morgen (inaugurele rede Rotterdam, 1948)
• De toekomst is verleden tijd (Utrecht, 1955)
• Hoopvolle toekomstperspectieven (1957)
• De nieuwe wereld der automatie (1958)
• Het hoger onderwijs: op de helling of op een hellend vlak? (1961)
• Hoe veroveren wij de toekomst? (1965)
• Prognostica (Deventer, 1968)
• De contraclub van Rome (Amsterdam/Brussel, 1972)
• Lof der botheid (Amsterdam/Brussel, 1973)
• Slow-motion mens. Een dier gedoemd tot uitsterven? (Amsterdam/Brussel, 1977)
• Vermetelste uitdaging. Leeft de Nieuwe Hemel in harmonie met God? (Alphen aan den Rijn, 1979)
• Wereldvrede blijft. Hoe Goliath door David met een ultraklein wapen opnieuw kan worden geveld (Baarn, 1983)
• Morgen is anders. De wedloop tussen mensen en kunst-mensen (Baarn, 1985)

• The Image of the Future

Zie de categorie Fred Polak van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.