Francis Fukuyama

Yoshihiro Francis Fukuyama (Chicago, 27 oktober 1952) is een Amerikaanse socioloog, politicoloog en filosoof. Hij is momenteel als hoogleraar aan de Johns Hopkins University in Baltimore verbonden . Hij werd vooral bekend als neoconservatief denker. Zijn bekendste werken zijn The End of History and the Last Man (1992) en The Great Disruption (1996).

Levensloop

Fukuyama is een van de oprichters van het Project for the New American Century en werd daarom tot de neoconservatieven gerekend. De Amerikaanse invasie van Irak in 2003 keurt hij echter af en over de neoconservatieven spreekt hij inmiddels in de derde persoon. In een interview met de VPRO zei hij dat als hij zelf de "Marx" van deze beweging is, dat de regering-Bush dan "leninistisch" bezig is.

Fukuyama is lid van de Presidentsraad over bio-ethiek en zit in de adviesraad van verschillende andere instellingen.

Huidige wereldbeschouwing

In een interview in 2018 voor het Engelse Tijdschrift the New Statesmen zei Francis Fukuyama over het terugkeer van socialisme in de Verenigde staten en Groot Brittanië:

"It all depends on what you mean by socialism. Ownership of the means of production – except in areas where it’s clearly called for, like public utilities – I don’t think that’s going to work. If you mean redistributive programmes that try to redress this big imbalance in both incomes and wealth that has emerged then, yes, I think not only can it come back, it ought to come back. This extended period, which started with Reagan and Thatcher, in which a certain set of ideas about the benefits of unregulated markets took hold, in many ways it’s had a disastrous effect. At this juncture, it seems to me that certain things Karl Marx said are turning out to be true. He talked about the crisis of overproduction… that workers would be impoverished and there would be insufficient demand."

Nederlandse vertaling: Het hangt er allemaal van de definitie van het Socialisme af. Eigenaarschap van Product (behalve op het waar er zeker vraag naar is, zoals openbare voorzieningen) gaat niet werken. Als men daarmee programma's van herverdeling bedoelt, die ervoor zorgen dat de grote recente ongelijkheden in inkomen en welvaart aangepast worden, dan denk ik dat het terug gaat komen. Sterker nog, het zou terug moeten komen. Het periode dat voortgevloeid is uit de periodes van Reagan en Thatcher, waarbij het markt gerichte ideologie de overhand heeft genomen, heeft desastreuze effecten gehad. Bij deze naad, lijkt het mij dat Karl Marx dingen gezegd heeft die waar worden. Hij wees op de crisis bij overproductie... Dat arbeiders zouden verarmen en dat er onvoldoende vraag zou zijn.

Werk

In zijn bekendste boek The End of history and the Last Man (Het einde van de geschiedenis en de laatste mens) verdedigt Fukuyama de stelling dat het einde van de Koude Oorlog meteen ook het einde van de ideologische evolutie van de mensheid ten einde zal blijken te zijn en dat de westerse liberale democratie universeel gezien als ultieme vorm van regeren zal worden beschouwd.[1]

Daarnaast probeert hij de verschillende vormen van kritiek te weerleggen die filosofen als Nietzsche, Marx en Rousseau hebben geuit op de liberale vrije-markt-democratie. Fukuyama baseert zich daarbij op de ideeën van de filosoof Alexandre Kojève. Opvallend is dat Kojève een heel andere visie op het werk van Hegel heeft dan Karl Popper. Karl Popper noemt in zijn werk The Open Society and Its Enemies (1945) Hegel samen met Marx en Plato als een vijand van de open samenleving. Alexandre Kojève ziet Hegel juist als een voorstander van de liberale (open) samenleving.

Boeken

The End of History and the Last Man (1992)
Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity (1995)
The Great Disruption: Human Nature and the Reconstitution of Social Order (1999)
Our Posthuman Future: Consequences of the Biotechnology Revolution (2002)
State-Building: Governance and World Order in the 21st Century (2004)
America at the Crossroads: Democracy, Power, and the Neoconservative Legacy (2006)
After the Neo Cons: Where the Right went Wrong (2006)
The Origins of Political Order, Profile Books (2011) ISBN 9781847652812
Identity: Contemporary Identity Politics and the Struggle for Recognition (2018) ISBN 9781781259801

Nederlandse vertalingen

Welvaart - De grondslagen van het economisch handelen
Het einde van de geschiedenis en de laatste mens
De Grote Scheuring
De oorsprong van onze politiek 1 - Van de prehistorie tot de Verlichting
De oorsprong van onze politiek 2 - Orde en verval
Na Het Neoconservatisme
De Nieuwe Mens
Het bouwen van een staat - De wereldorde in de 21ste eeuw

1. Overigens waren titel en inhoud van dit boek lang niet zo oorspronkelijk en vernieuwend als Fukuyama het deed voorkomen. Zie bijvoorbeeld het boek van Daniel Bell, The End of Ideology: On the Exhaustion of Political Ideas in the Fifties uit 1960, aangehaald door de Nederlandse historicus en hoogleraar Rob Kroes in zijn 'Naschrift. Gebeurtenissen en ontwikkelingen sinds 1965', in: Jacques Presser, Amerika. Van kolonie tot wereldmacht. Vierde, herziene druk. Amsterdam/Brussel: Elsevier, 1976, pp. 511-537, aldaar 512: 'Aan het eind der jaren vijftig vond de stelling ingang dat men in westerse samenlevingen the end of ideology beleefde - de grote strijd der ideologieën van het eind der vorige [negentiende] en de eerste helft van deze [twintigste] eeuw was achterhaald door de vestiging van de verzorgingsstaat met zijn subtiel apparaat van beleidsinstrumenten en van de gemengde economie, toegankelijker voor die instrumenten dan een vrije markteconomie.' Hierbij kan opgemerkt worden dat juist aan die 'verzorgingsstaat' en 'gemengde economie' weer grotendeels een einde werd gemaakt vanaf ongeveer het midden van de jaren 1980 - versneld door het einde van het communisme na 1990 - door het bijna ongeremd doorschieten het zogenoemde neoliberalisme (marktfundamentalisme), wat op zijn beurt weer tot de financiële, economische en politieke crisis van 2008 en latere jaren leidde.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] 1. Overigens waren titel en inhoud van dit boek lang niet zo oorspronkelijk en vernieuwend als Fukuyama het deed voorkomen. Zie bijvoorbeeld het boek van Daniel Bell, The End of Ideology: On the Exhaustion of Political Ideas in the Fifties uit 1960, aangehaald door de Nederlandse historicus en hoogleraar Rob Kroes in zijn 'Naschrift. Gebeurtenissen en ontwikkelingen sinds 1965', in: Jacques Presser, Amerika. Van kolonie tot wereldmacht. Vierde, herziene druk. Amsterdam/Brussel: Elsevier, 1976, pp. 511-537, aldaar 512: 'Aan het eind der jaren vijftig vond de stelling ingang dat men in westerse samenlevingen the end of ideology beleefde - de grote strijd der ideologieën van het eind der vorige [negentiende] en de eerste helft van deze [twintigste] eeuw was achterhaald door de vestiging van de verzorgingsstaat met zijn subtiel apparaat van beleidsinstrumenten en van de gemengde economie, toegankelijker voor die instrumenten dan een vrije markteconomie.' Hierbij kan opgemerkt worden dat juist aan die 'verzorgingsstaat' en 'gemengde economie' weer grotendeels een einde werd gemaakt vanaf ongeveer het midden van de jaren 1980 - versneld door het einde van het communisme na 1990 - door het bijna ongeremd doorschieten het zogenoemde neoliberalisme (marktfundamentalisme), wat op zijn beurt weer tot de financiële, economische en politieke crisis van 2008 en latere jaren leidde.