Filmfabriek F.A. Nöggerath

Filmfabriek F.A. Nöggerath was een filmbedrijf in Amsterdam van 1895 tot 1913. Het was daarmee het eerste Nederlandse filmbedrijf.

Affiche uit 1906

Franz Anton Nöggerath Sr. (10 oktober 1859 - 21 december 1908) - Nederlandse filmpionier. Zijn zoon Franz Anton Nöggerath jr. (25 augustus 1880 - 29 augustus 1947) nam later het filmbedrijf over.

Het bedrijf werd eerst geleid door Franz Anton Nöggerath sr.[1] en later door zijn zoon Franz Anton Nöggerath jr..[2] De twee waren afkomstig uit Neheim-Hüsten in Noordrijn-Westfalen, Duitsland.

Franz senior maakte eind 19e eeuw al filmpjes voor zijn eigen theater in Amsterdam, het Variété Flora aan de Amstelstraat in Amsterdam,die nu bekendstaan als de oudste Nederlandse films.[3][4] Hij maakte voornamelijk natuurfilms, maar naarmate zijn kennis groeide maakte hij ook korte blijspelfilms van circa 3 à 7 minuten. Zijn belangrijkste bijdrage was een ceremoniële film van de staat over de dood van Koning Willem III getiteld ''N Herinnering wijlen Z.M. Willem III, een rijtoer makende door het Vondelpark te Amsterdam (1899). Hij boekte ook succes met een documentaire over de Tweede Boerenoorlog in Zuid-Afrika, getiteld De oorlog in Transvaal gemaakt in 1899. Hij fopte de kijker door die te laten denken dat de opnames uit Afrika kwamen, terwijl hij leeuwen uit Artis had gebruikt in zijn opnamen. In 1907 opende Franz sr. tevens de Amsterdamse bioscoop Nöggerath.

Na de dood van Franz senior in 1908 bleef Franz junior streven om Nederland een eigen filmindustrie te geven. Vooral tussen 1911 en 1913 was er een periode dat er vraag was naar lange speelfilms, maar de bedoeling was dat ze ook verkocht zouden worden aan het buitenland en daar liep het op stuk. De kosten werden te hoog en Franz junior moest de deuren van zijn filmstudio te Sloten in Amsterdam sluiten. In 1913 was het bestaan van het bedrijf voorbij.

Meer dan 200 films van Filmfabriek F.A. Nöggerath zijn bewaard gebleven bij EYE Film Instituut Nederland.